Owsik ludzki

Owsik ludzki (Enterobius vermicularis) to pasożyt układu pokarmowego człowieka, w tylnej części jelita cienkiego i przedniej jelita grubego. Długość ciała: 2,5-3 mm (samiec), 12 mm (samica). Szerokość ciała: 0,2 mm (samiec), 0,6 mm (samica).

Występowanie i środowisko PL

Cały świat.

Tryb życia i zachowanie

To ludzki pasożyt układu pokarmowego.

Pożywienie

Zjada odchody ludzkie.

Rozmnażanie

Samica przedostaje się w okolice odbytu i składa do 12 000 jaj. Jaja są zlepione lepką cieczą i przyklejają się do fałd odbytu. Po 4-5 godzinach zaczyna rozwijać się larwa inwazyjna. Połknięta larwa inwazyjna rozwija się w jelicie cienkim, dojrzewa już w jelicie grubym i wyrostku robaczkowym. Czasem larwy wylęgają się w okolicy odbytu i przenikają z powrotem do jelita grubego, gdzie dojrzewają płciowo.

Cykl rozwojowy owsika ludzkiego

Opis oznaczeń

Osobniki dorosłe obu płci w jelicie cienkim człowieka. Samica wędruje w kierunku odbytu by złożyć jaja.
Złożone, zapłodnione jaja są wydalane wraz z kałem do środowiska zewnętrznego
Postać inwazyjna jaja owsika.
Jaja owsika połykane przez człowieka trafiają do jelita cienkiego.
W jelicie cienkim z jaj rozwijają się larwy owsików.

Ochrona i zagrożenia

To pasożyt człowieka, wywołujący choroby.

Ciekawostki

Objawy choroby. Objawami zakażenia owsikiem ludzkim są bóle głowy, nudności, osłabienie, niespokojny sen, brak apetytu, pobudliwość, świąd w okolicy odbytu podczas wędrówki samic. Świąd powoduje drapanie się i przenoszenie jaj. Wyschnięte jaja są przenoszone z wiatrem.

Pytania

Jak wygląda owsik?

Owsiki mają robakowaty, nitkowaty kształt o długości do 1 cm lub mniej.

Jak można się zarazić owsikami?

Skąd się biorą owsiki? Zarazić się nimi możemy przez bezpośredni kontakt z drugim człowiekiem, będącym nosicielem owsicy, a także poprzez zjedzenie nieumytych, surowych owoców i warzyw, wypicie skażonej wody, używanie jednego ręcznika, pościeli, ubrań co osoba zarażona, przez korzystanie z toalety. Owsikami jedna osoba może się zarażać w wyniku autoinwazji, przenosząc na rękach jaja pasożyta do ust. Także kurz jest nosicielem jaj owsików. Czasem jaja rozwijają się na skórze w okolicy odbytu i wówczas mogą przez niego dostać się do jelita grubego z powrotem.

Jakie są objawy zarażenia owsikami?

Zarażenie owsikami to tak zwana owsica (enterobioza). Jej objawami są:

świąd odbytu,
niepokój i podniecenie,
zgrzytanie zębami,
nudności,
zawroty głowy,
osłabienie,
bóle brzucha,
wysypka.

Nie wszystkie objawy muszą występować jednocześnie.

Jak wykryć owsiki?

Diagnostyka polega głównie na wykrycie owsików w kale. Nietrudno jest zauważyć dorosłe robaki obserwując stolec gołym okiem. Można tez przeprowadzić wymaz z odbytu. Czasem wręcz widać robaki w okolicy odbytu, szczególnie w nocy.

Jak się pozbyć owsików?

Główne przyczyny owsicy to brak higieny i kontakt z nosicielem. Oto porady jak wyleczyć się z owsików:

Przede wszystkim należy zadbać o higienę w domu.
Należy obciąć na krótko paznokcie dzieciom.
Często należy zmieniać bieliznę (codziennie) i pościel.
Wypierz bieliznę i pościel w wysokiej temperaturze lub wygotuj ją.
Wyprasuj pościel.
Umyj wszystkie powierzchnie w domu i pozbądź się kurzu.
Myj ręce, owoce i warzywa przed spożyciem.
Każdego ranka umyj okolice odbytu ciepła wodą z mydłem.

Czy można pozbyć się owsików na zawsze? Jeżeli zadba się o higienę, to prawdopodobieństwo zarażenia jest małe. Dzieci właśnie dlatego chorują częściej niż osoby dorosłe. Higiena to najlepsza profilaktyka.

Jak przebiega leczenie owsicy?

Podaje się leki takie jak mebendazol, albendazol, pyrantel lub inne w jednorazowej dawce, którą po kilku tygodniach się powtarza. Istnieją też leki bez recepty, jednak warto przed podaniem leku, szczególnie dla dzieci, poradzić się swojego lekarza rodzinnego.

Czy musi się leczyć cała rodzina, gdy dziecko zachoruje?

Tak. To zapobiega wzajemnemu zarażaniu się. Ponadto, gdy zachoruje dziecko, należy zgłosić ten fakt w placówce, do której uczęszcza nasza pociecha.

Pokrewne gatunki bezkręgowców

Ćwiczenia

Ćwiczenia interakcyjne pomogą przygotować się na sprawdzian, test, egzamin, a ponadto usystematyzują wiedzę z danej dziedziny. To także świetny trening do matury.

Ćwiczenia

Wykonaj ćwiczenia związane z tym tematem.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Aleksander Rajski – Zoologia, ISBN 83-01-06181-2, PWN 1988
Praca zbiorowa – Mały Słownik Zoologiczny Bezkręgowce, ISBN 83-214-0428-6, Wiedza Powszechna 1984
Alfred Brehm – Życie zwierząt - bezkręgowce, PWN 1968
Zespół autorów (Czechowski, Gajewski, Garbaczewska, Nowakowski, Starck, Skwarło-Sońta, Trojan) – Biologia, ISBN 83-09-01027-3, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 1989