Papaja, melonowiec właściwy

Papaja, melonowiec właściwy, melonowe drzewo, jątrznica (Carica papaya) to gatunek rośliny z rodziny melonowcowatych. Owoce są jadalne. Zawierają 10-12% cukru. W smaku przypomina melon. Ma dużą zawartość witaminy C. Smak nie jest wykwintny. Owoce można spożywać świeże oraz przetwarzać na kompoty, soki, dżemy.

Melonowiec właściwy jest często spotykany w tropikalnych krajach w uprawach przydomowych w Afryce, Australii i obu Amerykach.

Występowanie i środowisko

W naturze występuje w Ameryce Środkowej (Kostaryka, Belize, Gwatemala, Honduras, Meksyk, Nikaragua, Salwador).

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie i owocuje przez cały rok.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 10 m. Chociaż wygląda jak drzewo, w rzeczywistości jest to bylina.

Łodyga jest pusta w środku. Nie jest rozgałęziona. Rozgałęzienia pojawiają się wyłącznie w przypadku ścięcia wierzchołka.

Liście są dłoniaste, klapowane, zebrane w szczytowej części łodygi w parasol. Liście są bogate w sok mleczny. Blaszka liściowa może mieć nawet 1 m długości, a ogonek tyle samo.

Kwiaty są małe, niepozorne, białawe. Kwiaty męskie zebrane w grona. Kwiaty żeńskie wyrastają po 3 w katach liści.

Owoc to duża jagoda, przypominająca melon o zielonej skórce, żółknącej przy dojrzewaniu. Osiąga masę od 200 g do 6 kg. Miąższ pomarańczowy, różowawy. Owoce są nietrwałe.

Nasiona liczne, czarne, są zebrane w komorze w środku owocu.

Rozmnażanie

Rozmnaża sięz nasion.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

Papaja ma tę cechę, że jedzenie jej nie powoduje sytości.

Z soku mlecznego pozyskuje się papainę- substancję do klarowania piwa, a także do innych celów.

Lokalna ludność używa liści papai zamiast mydła.

Roślina ta po posadzeniu zakwita już po 6 miesiącach i owocuje po roku.

Synonimy

W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:

Carica citriformis Jacq.
Carica cubensis Solms
Carica hermaphrodita Blanco
Carica jamaicensis Urb.
Carica jimenezii Bertoni
Carica mamaya Vell.
Carica peltata Hook. & Arn.
Carica posopora L.
Papaya carica Gaertn.
Papaya sativa Tuss.
Papaya vulgaris A.DC.
Vasconcellea peltata (Hook. & Arn.) A. DC.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: nasłonecznione.
Użytek: rośliny uprawne, owoce.
Strefy mrozoodporności: 10-12. Uprawa w Polsce na zewnątrz z pewnością się nie powiedzie.
Status popularności rośliny: gatunek powszechnie znany, roślina bardzo popularna, znajduje się pośród 100 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.

Pokrewne gatunki roślin

melonowiec omszony, melonowiec górski (Vasconcellea pubescens)

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich – Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005