Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?
To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?
Kukułka jest pasożytem lęgowym. Gospodarzami kukułki w Polsce są najczęściej małe ptaki śpiewające z rzędu wróblowych, takie jak pliszka siwa, świergotek drzewny, piegża, pokrzewka jarzębata, gąsiorek, pleszka, kopciuszek, trzcinniczek.
Kukułka składa od połowy maja do początku lipca aż 20 jaj. Złożenie jaja trwa zaledwie kilka sekund. Samica często podmienia jajo, zabierając w dziobie jajo gospodarza. Rozwój zarodkowy kukułki jest bardzo krótki. Pisklę kukułki wykluwa się zwykle jako pierwsze. Instynktownie pisklęta kukułki wypychają jaja lub pisklęta gospodarza z gniazda.
Spośród 141 gatunków ptaków z rodziny kukułkowatych (Cuculidae) aż 54 gatunki to pasożyty lęgowe lub gniazdowe. Odruchu wypychania jaj lub piskląt z gniazda nie mają wszystkie gatunki kukułek. W takich przypadkach pisklę często tratuje pozostałe pisklęta lub nie pozwala na ich karmienie.
© francescodemarco — stock.adobe.com
A oto inne przykłady pasożytnictwa lęgowego.
Pasożytka (Heteronetta atricapilla) to gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych. Jaja podrzuca łyskom, ibisom lub innym kaczkom. Pisklęta już drugiego dnia porzucają gniazdo. Gospodarz nie ponosi strat lęgowych w wyniku wysiadywania obcego jaja lub jaj, które, co ciekawe, znacznie różnią się wyglądem od pozostałych.
Hełmiatka (Netta rufina) to dość duża kaczka, skrajnie u nas nieliczna. Samiec ma czerwony dziób, rdzawą głowę, brązowy wierzch, pierś i spód są czarne, a boki białe. Samica ma kolor brązowy, policzki i szyja aż po pierś są szarawe. Kaczka ta ma dość dużą głowę i krępą budowę ciała. Wyprowadza jeden lęg w roku. Gniazduje na ziemi, w pobliżu wody, najczęściej w trzcinowiskach. Zdarza się, że samica uprawia pasożytnictwo lęgowe. Swoje jaja podrzuca najczęściej krzyżówce.
Wdówka rajska (Vidua paradisaea) to gatunek ptaka z rodziny wdówek. Samiec ma niezwykle okazały ogon, czarny, z szerokich piór. Spód białawy, kark pomarańczowy, pierś z czerwonawymi plamami. Samica ma niepozorne, brązowo-białe upierzenie i nie posiada okazałego ogona. To także pasożyt lęgowy.
Miodowody (Indicatoridae) to rodzina ptaków z rzędu łaźców, do której zaliczamy 16 gatunków. To również pasożyty lęgowe.
Ryby też?
Znany jest też przypadek pasożytnictwa lęgowego pośród ryb.
Giętkoząb kukułczy (Synodontis petricola) to gatunek słodkowodnej ryby z rodziny pierzastowąsowatych. To ryba z jeziora Tanganika w Afryce. Ryba ta jest pasożytem lęgowym. Składa ikrę w pobliżu gębaczy. Samice pielęgnic często biorą ikrę do pyska i wychowują młode, które zjadają ikrę pielęgnic.
Ostatnio opublikowane w Pytajniku
Zobacz też
© medianauka.pl, 2023-03-24, A-4794