Spis treści:
Pelikany
Pelikany (Pelecanidae) to rodzina ptaków z rzędu pelikanowych. Rodzina ta liczy dziś 8 gatunków w jednym rodzaju. W Polsce można zaobserwować rzadko dwa gatunki z tej rodziny ptaków.
To jedne z największych ptaków żyjących dziś na świecie. Mają bardzo długi, mocny dziób, spłaszczony grzbietowo-brzusznie, na końcu haczyk, pod żuchwą duża kieszeń, która ułatwia ptakom połykanie dużych ryb. Torba może pomieścić aż 13 litrów wody. Nogi są krótkie, między palcami występuje błona pławna. Upierzenie jest szare, brązowe, różowe lub białe z ciemnymi obszarami. Na głowie i dziobie pojawiają się barwy jaskrawe.
Występowanie i środowisko
Pelikany są obecne we wschodniej części Europy, na dużych obszarach Afryki, w Indiach, Sri Lance, południowo-wschodniej Azji, w Australii i obu Amerykach. Żyją nad wodami śródlądowymi (pelikany Starego Świata), Ameryce są to gatunki morskie (żyją na wybrzeżach). Rzadko pelikany pojawiają się w Polsce. Pelikany odbywają dzienne wędrówki na żerowiska na odległość nawet 150 km.
Poniższa tabela zawiera dane na temat występowania opisanych tu gatunków z tej rodziny na różnych kontynentach. Jeżeli jeden gatunek występuje na kilku kontynentach, to jest ujęty we wszystkich tych miejscach.
| Kontynent | Liczba gatunków |
|---|---|
| Europa | 2 |
| Azja | 4 |
| Afryka | 2 |
| Ameryka Północna | 2 |
| Ameryka Południowa | 2 |
| Australia | 1 |
| Antarktyda | 0 |
Tryb życia i zachowanie
Sprawnie latają lotem szybowcowym i czynnym, świetnie pływają i nurkują.
Rozmnażanie
Gnieżdżą się w koloniach. Gatunki gniazdujące na drzewach budują bardzo duże gniazda z patyków. Gniazdo znajduje się na wysokości około 30 m. Gatunki gniazdujące na ziemi składają jaja do płytkiego dołka, czasem wyściełanego patykami, liśćmi lub trzciną. Samica składa od 1 o 4 białych jaj. Okres inkubacji trwa około 30 dni.
Pożywienie
Podstawą ich pokarmu są ryby, zjadają także skorupiaki, płazy, pisklęta innych ptaków i drobne ssaki. Często łowią zespołowo. Pelikany łowią ryby w torby pod dziobem, pelikan brunatny poluje na zdobycz z powietrza.
Ochrona i zagrożenia
Pelikan indyjski jest zaliczany do gatunków narażonych na wyginięcie.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
Jedna z indyjskich legend głosi, że pelikan skarcił swoje pisklęta tak bardzo, że je zabił. Wskrzesił je jednak za pomocą krwi, którą utoczył z własnej piersi. Wierzenia, że pelikany karmią młode własną krwią pojawiają się w wielu kulturach. Zapewne dlatego, że pelikany często opierają dziób na piersi, a w okresie lęgowym u pelikana kędzierzawego torba pod dziobem jest koloru krwi.
W chrześcijaństwie pelikan jest symbolem pobożności.
Pelikany są najcięższymi morskimi ptakami latającymi.
Gatunki
To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:
- pelikan kędzierzawy (Pelecanus crispus) PL
- pelikan różowy, pelikan baba (Pelecanus onocrotalus) PL
- pelikan australijski (Pelecanus conspicillatus)
- pelikan brunatny (Pelecanus occidentalis)
- pelikan dzioborogi (Pelecanus erythrorhynchos)
- pelikan indyjski (Pelecanus philippensis)
- pelikan mały (Pelecanus rufescens)
Inne gatunki
- pelikan chilijski (Pelecanus thagus)
Oznaczenia
Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.
Występowanie w Polsce
Liczebność
Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).
Status
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN — Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek — Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
© medianauka.pl, 2014-01-06, RODZ-58
Data aktualizacji artykułu: 2021-10-03