Perkozy

Perkozy (Podicipedidae) to jedyna rodzina ptaków z rzędu perkozowych (Podicipediformes). Są to ptaki bardzo dobrze przystosowane do pływania. Rodzina ta liczy dziś 22 gatunki, w tym 3 wymarłe. W Polsce można spotkać 6 gatunków, z czego 4 się gnieżdżą w naszym kraju.

Szyja jest długa, ogon bardzo krótki, skrzydła małe. Jeden gatunek jest nielotny. Szata godowa różni się od spoczynkowej. Zwykle wierzch ciała jest szary lub brązowy, spód biały. W okresie godowym szyja i głowa są jaskrawo ubarwione, czasem pojawiają się na głowie ozdoby z piór. Dymorfizm płciowy nie występuje, samica jest jednak trochę mniejsza od samca.

Występowanie i środowisko

Są obecne na całym świecie poza rejonami arktycznymi i antarktycznymi. Zajmują zbiorniki wody słodkiej. Poza lęgami można perkozy spotkać nad morzem. Pionowy zasięg występowania to 4000 m n.p.m.

Poniższa tabela zawiera dane na temat występowania opisanych tu gatunków z tej rodziny na różnych kontynentach. Jeżeli jeden gatunek występuje na kilku kontynentach, to jest ujęty we wszystkich tych miejscach.

KontynentLiczba gatunków
Europa5
Azja6
Afryka3
Ameryka Północna6
Ameryka Południowa5
Australia3
Antarktyda0

Tryb życia i zachowanie

Prawie całe życie perkozy spędzają na wodzie. Są dobrze przystosowane do wodnego trybu życia. Perkozy świetnie nurkują, robią pod wodą nagłe zwroty. Perkoz przeciętnie przebywa pod wodą 10-40 s.

Morfologia i anatomia

Palce mają płatkowate rozszerzenia, które ułatwiają pływanie, skoki są dwubocznie spłaszczone, nogi są osadzone w tyle ciała, co stanowi świetne przystosowanie do pływania i nurkowania. Pióra po bokach nasiąkają wodą, co ułatwia ptakom nurkowanie.

Rozmnażanie

U wielu gatunków obserwuje się zrytualizowane toki. Gniazda są umieszczone na wodzie, czasem są pływające, a zbudowane z roślinności wodnej. W zniesieniu 2-8 jaj, które wysiaduje samiec i samica. Pisklęta są zagniazdownikami. Przez pierwsze 2-3 tygodnie młode chronią się na grzbiecie rodziców.

Pożywienie

Zjadają wodne owady, skorupiaki, mięczaki, rzadziej ryby.

Ochrona i zagrożenia

Perkoz kolumbijski i gwatemalski są prawdopodobnie już ptakami wymarłymi, perkozek długodzioby nie był widziany od lat 80 ubiegłego wieku, perkoz Taczanowskiego jest krytycznie zagrożony, perkozek białosmugi i perkoz maoryski są narażone na wyginięcie.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)


Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Perkoz podczas nurkowania potrafi płynąć z prędkością 2 m/s.


Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:


Inne gatunki

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

123456789101112

Opis

          Przylatuje z zimowisk perkoz dwuczuby.
        Trwa okres lęgowy perkoza dwuczubego. Już w drugiej połowie kwietnia zaczynają się tańce godowe. Jaja pojawiają się w gniazdach w maju.
       Perkoz dwuczuby odlatuje na zimowiska.
   Możliwość obserwacji perkoza rdzawoszyjego w Polsce
          Okres składania jaj przez samicę perkoza rdzawoszyjego.
   Możliwość obserwacji perkoza rogatego w Polsce, przede wszystkim na wybrzeżu.
         Okres lęgowy u perkoza rogatego.
Możliwość obserwacji perkozka w Polsce
        Okres składania jaj przez samicę perkozka w Polsce
   Możliwość obserwacji w Polsce zausznika.
          Samica zausznika składa jaja.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

PL
- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.
PL - wtórnie
- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.
PL - obserwacje dawne
- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.
PL - hodowla
- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny
- 3 000 001 - 30 000 000
Liczny
- 300 001 - 3 000 000
Średnio liczny
- 30 001 - 300 000
Nieliczny
- 3001 - 30 000
Bardzo nieliczny
- 301 - 3 000
Skrajnie nieliczny
- 1 - 300

Status

Lęgowy
- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.
Lęgowy sporadycznie
- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.
Przelotny/przylatujący
- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.
Zalatujący
- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.
Zalatujący wyjątkowo
- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

 ! 
- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.



Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

  • IUCN — Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
  • Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek — Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/

Jaki ptak najgłębiej nurkuje?
Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najgłębiej nurkuje?
Jaki ptak najszybciej pływa?
Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najszybciej pływa?
Czy ptaki się kąpią?
Zimą często dokarmiamy nasze ptaki. Czy jednak równie dobrze pamiętamy o nich latem? Wówczas również można im pomóc przetrwać trudne okresy suszy i wysokich temperatur.
Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?
To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?
Największe gniazda ptaków
Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.
Jak dokarmiać ptaki?
Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?
Najmniejsze ptaki na świecie
Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?
Największe ptaki na świecie
Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?

© medianauka.pl, 2014-01-06, RODZ-199
Data aktualizacji artykułu: 2021-10-02



Udostępnij
©® Media Nauka 2008-2023 r.