Pierścienice

Pierścienice (Annelida) to typ zwierząt bezkręgowych, który liczy dziś około 8000 gatunków.

Wygląd

Ciało pierścienic jest wydłużone, obłe albo spłaszczone grzbietowo-brzusznie. Można wyodrębnić w jego budowie zespół głowowy, tułów i odcinek ogonowy. Niektóre pierścienice mają przydatki (wąsy, głaszczki, czułki).

Wybierz rozdział

Skąposzczety
(Oligochaeta)

Wieloszczety
(Polychaeta)

Pijawki
(Hirudinea)

Występowanie i środowisko

To zwierzęta żyjące na całym świecie. Są obecne w oceanach o morzach, wodach śródlądowych oraz w glebie, w wilgotnych miejscach.

Tryb życia i zachowanie

Zwierzęta te poruszają sie pełzając lub przeciskając substrat przez swoje ciało. Niektóre gatunki pływają lub prowadzą osiadły tryb życia.

Morfologia i anatomia

Pierścienice osiągają rozmiary od milimetra do ponad 3 m. Ciało tych zwierząt jest zbudowane z segmentów (pierścieni). Budowa wewnętrzna każdego pierścienia jest podobna, w każdym pierścieniu powtarzają się te same narządy. Niektóre grupy zwierząt tego typu mają segmentację zewnętrzną i wewnętrzną o różnej budowie. Wybrane gatunki pierścienic w okolicy tułowia mają skrzela.

Niektóre gatunki mają szczecinki na skórze. Podstawowym aparatem ruchu jest wór skórno-mięśniowy.

Budowa wewnętrzna

Poniższa ilustracja przedstawia schemat pudowy wewnętrznej pierścienic w przekroju poprzecznym.

Legenda

1. naczynie krwionośne grzbietowe
2. naczynie krwionośne okrężne
3. mezoderma (otrzewna)
4. metanefrydium
5. ektoderma
6. oskórek
7. mięśnie
8. celoma
9. endoderma
10. światło jelita
11. naczynie krwionośne brzuszne
12. łańcuszek nerwowy brzuszny

Legenda

1. nadprzełykowy zwój nerwowy
2. naczynie krwionośne grzbietowe
3. jelito
4. naczynie krwionośne okrężne
5. obrączka nerwowa
6. otwór gębowy
7. nerwowy zwój podprzełykowy
8. naczynie krwionośne brzuszne
9. metanefrydium
10. zwój nerwowy brzusznego łańcuszka
11. spoidło podłużne

Układ krwionośny

Układ krążenia jest dobrze rozwinięty i jest typu zamkniętego. Niektóre z naczyń pierścieniowych pulsują, wspomagając przepływ krwi. Osocze krwi może być czerwone, bezbarwne lub zielone. Zwierzęta te mają też własny układ wydalniczy.

Poniższa animacja ukazuje schemat budowy układu krwionośnego i przepływu krwi u dżdżownicy.

Układ nerwowy jest typu węzłowo-drabinkowego. Cześć gatunków ma prymitywne narządy wzroku w postaci plamek ocznych lub oczu.

Przewód pokarmowy składa sie z otworu gębowego po stronie brzusznej, jelita przedniego, środkowego i krótkiego prostego, zakończonego odbytem.

Układ wydalniczy. U wieloszczetów przewody wydalnicze pełnią rolę układu rozrodczego.

Układ oddechowy. Oddychanie odbywa się całą powierzchnią ciała lub za pomocą prymitywnych skrzeli.

Cechy i czynności życiowe pierścienic

Tabela zestawia czynności życiowe pierścienic w różnych gromadach.

Rozmnażanie

Pierścienice są rozdzielnopłciowe (wieloszczety) lub obupłciowe (skąposzczety, pijawki, niektóre wieloszczety). Niektóre wieloszczety rozmnażają się bezpłciowo. Rozwój zwykle jest prosty. Tylko u niektórych gatunków występuje stadium larwalne.

Pokarm

Pierścienice odżywiają się resztkami organicznymi. Są tu też pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne (choć rzadziej) zwierząt.

Znaczenie pierścienic

Pierścienice mają duże znaczenie dla człowieka i w przyrodzie:

• pierścienice stanowią istotne źródło pokarmu dla wielu zwierząt (ptaków, ryb, ssaków, płazów), a także dla w niewielkim stopniu dla ludzi (palolo);
• niektóre gatunki (na przykład dżdżownica) odgrywają ogromną role w procesie spulchniania i mineralizacji gleby,
• pijawki są stosowane w medycynie (hirudoterapia), a także wytwarzana przez nie hirudyna, zapobiegająca krzepnięciu krwi,
• wiele gatunków stanowi wskaźniki czystości wód.

Ciekawostki

Największym przedstawicielem tego typu zwierząt jest wielka dżdżownica australijska, która może mierzyć nawet trzy metry długości ciała!

Pijawka po obfitym posiłku może nie pobierać pokarmu nawet przez 2 lata.

Pierścienice mają duże zdolności do regeneracji utraconych części ciała.

Przedstawiciele pierścienic

Oto najważniejsze przykłady gatunków zaliczanych do pierścienic z podziałem na gromady.

Najbardziej pospolita pierścienica to dżdzownica.

Ćwiczenia

Ćwiczenia interakcyjne pomogą przygotować się na sprawdzian, test, egzamin, a ponadto usystematyzują wiedzę z danej dziedziny. To także świetny trening do matury. Wiele ćwiczeń to dobre zadania maturalne.

ĆWICZENIA

Pierścienice

Zobacz także inne ćwiczenia
Pijawki
Wieloszczety
Skąposzczety

Powiązane quizy

Pijawki — quiz

Liczba pytań: 9
Quiz szkolny
Średni wynik:
3.92 pkt / 43.56%
2024-02-15

Skąposzczety i wieloszczety — quiz

Liczba pytań: 6
Quiz szkolny
Średni wynik:
2.5 pkt / 41.67%
2024-02-15

Pierścienice — quiz

Liczba pytań: 7
Quiz szkolny
Średni wynik:
2.48 pkt / 35.43%
2024-02-15

© medianauka.pl, 2016-11-15, A-3293