Spis treści:

Pluszcze

Pluszcze (Cinclidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowych. Rodzina ta liczy dziś 5 gatunków w 1 rodzaju. W Polsce żyje tylko jeden gatunek z tej rodziny ptaków, ale występuje rzadko.

Ptaki te są upierzone na brązowo, czarno lub szaro. Czasem występuje biała plama na podgardlu, plecach lub głowie. Mają krępą budowę ciała z krótkim ogonem. Ich upierzenie nie przemaka dzięki wydzielinie z gruczołu kuprowego. Mięśnie piersiowe są dobrze rozwinięte, co umożliwia im poruszanie skrzydłami pod wodą, nawet pod prąd. Samiec i samica wyglądają podobnie.

Występowanie i środowisko

Zamieszkuje obszary czystych wód płynących, na ogół w górskich obszarach Ameryki Północnej i Południowej, Europy, Azji i północnej Afryki.

Poniższa tabela zawiera dane na temat występowania opisanych tu gatunków z tej rodziny na różnych kontynentach. Jeżeli jeden gatunek występuje na kilku kontynentach, to jest ujęty we wszystkich tych miejscach.

Kontynent	Liczba gatunków
Europa	1
Azja	2
Afryka	1
Ameryka Północna	1
Ameryka Południowa	2
Australia	0
Antarktyda	0

Tryb życia i zachowanie

Ptaki te przystosowały się do polowania w wartkich strumieniach, nurkowania w nich i chodzenia po ich dnie. Zdolności tej nie posiada wyłącznie pluszcz rdzawogardły, który prawdopodobnie zdolności te utracił. Pluszcze są odporne na mróz. Gdy woda zamarza, ptaki te polują pod lodem. Jeden z gatunków pod wodą może przebywać nawet 30 sekund.

Zwykle są to ptaki osiadłe, choć niektóre populacje podejmują dalsze wędrówki.

Rozmnażanie

To monogamiczne ptaki. Rozród przypada na wiosnę. Ptaki te budują z mchu duże i głębokie konstrukcje, zamknięte od góry, na ogół nad wodą płynącą. Gniazdo może być wykorzystywane wielokrotnie. Samica składa 4-6 jaj. Okres inkubacji trwa 17-25 dni. Śmiertelność w ciągu pierwszych 6 miesięcy wśród młodych ptaków wynosi 80%!

Pożywienie

Zjadają przede wszystkim larwy owadów, żyjących w wodzie, a więc widelnic, jętek, chruścików. Żywią się też mięczakami, rzadziej kijankami i małymi rybkami.

Ochrona i zagrożenia

Tylko pluszcz rdzawogardły jest narażony na wymarcie. Ptaki te są bardzo czułe na spadek czystości wody i degradację środowiska.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

To ptaki bardzo odporne na ujemne temperatury. Pluszcz może przeżyć temperaturę -45°C.

Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:

pluszcz zwyczajny (Cinclus cinclus) PL
pluszcz białogłowy (Cinclus leucocephalus)
pluszcz ciemny (Cinclus pallasii)
pluszcz meksykański (Cinclus mexicanus)

Inne gatunki

pluszcz rdzawogardły (Cinclus schulzii)

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
●	●	●	●	●	●	●	●	●	●	●	●	Możliwość obserwacji pluszcza zwyczajnego w Polsce

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.

PL - wtórnie

- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.

PL - obserwacje dawne

- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.

PL - hodowla

- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny

- 3 000 001 - 30 000 000

Liczny

- 300 001 - 3 000 000

Średnio liczny

- 30 001 - 300 000

Nieliczny

- 3001 - 30 000

Bardzo nieliczny

- 301 - 3 000

Skrajnie nieliczny

- 1 - 300

Status

Lęgowy

- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.

Lęgowy sporadycznie

- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.

Przelotny/przylatujący

- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.

Zalatujący

- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.

Zalatujący wyjątkowo

- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.

Powiązane quizy

Ptaki Polski — quiz

Liczba pytań: 30
Quiz szkolny
Średni wynik:
20.91 / 69.7%
2024-01-18

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN — Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek — Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/

Ptaki online na żywo

W Internecie jest wiele stron z możliwością podglądania ptaków na żywo online, za pośrednictwem kamer. Najczęściej podgląda się ptaki w ich gniazdach oraz przy karmnikach.

Jaki ptak znosi najwięcej jaj?

Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?

Ile jest ptaków na świecie?

Czy ptaków jest więcej niż ludzi na świecie? Ile jest gatunków ptaków na świecie a ile w Polsce? Które gatunki są najliczniejsze, a które rzadkie?

Czy ptaki się kąpią?

Zimą często dokarmiamy nasze ptaki. Czy jednak równie dobrze pamiętamy o nich latem? Wówczas również można im pomóc przetrwać trudne okresy suszy i wysokich temperatur.

Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?

To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?

Największe gniazda ptaków

Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.

Jak dokarmiać ptaki?

Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?

Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?