Porzeczka czarna

Porzeczka czarna (Ribes nigrum) to aromatyczny krzew owocowy z rodziny agrestowatych o sztywnych gałązkach. To roślina uprawna o leczniczych właściwościach. To gatunek wskaźnikowy starych lasów. W uprawach stosuje się różne odmiany. Oto wybrane z nich:

'Bona' - odmiana o dużych i słodkich owocach.
'Ometa' - odporna na choroby, wczesna odmiana.
'Titania' - odporna na choroby, średnio wczesna, nowa odmiana.

Występowanie i środowisko PL

Występuje w Europie i Azji. Gatunek introdukowano w Ameryce Północnej. Porzeczka czarna jest uprawiana w różnych regionach Polski, czasem na masową skalę. Wymaga gleby żyznej i próchniczej. Należy ją często podlewać. Preferuje stanowiska słoneczne, półcień i lekki cień. Jest odporna na mróz. Rośnie w naturze w lasach.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od kwietnia do maja.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 100-200 cm.

Liście są pokryte od spodu żółtymi gruczołami, skrętoległe, pojedyncze, 3-5-klapowe, o szerokości do 10 cm. brzegiem piłkowane lub karbowane.

Kwiaty są niepozorne, obupłciowe, pięciokrotne, małe i dzwonkowate, zebrane w grona, na szypułkach, czerwono-różowe.

Owoce są kuliste, czarne, zebrane w grona, jagody są jadalne i smaczne.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Zbiory i zastosowanie

Porzeczka czarna ma charakterystyczny smak. Wytwarza się z niej przetwory, soki i nalewki. To wspaniałe źródło witaminy C.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: krzew.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień, cień.
Środowsko: leśne.
Użytek: rośliny uprawne, roślina lecznicza, owoce.
Strefy mrozoodporności: 5-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: nanofanerofit.
Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
Częstośc występowania gatunku: częsty w wielu rejonach.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=16.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
			●	●								Kwitnie porzeczka czarna.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Właściwości gleby	Podłoże żyzne, próchnicze, wilgotne, piaszczyste lub gliniaste.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Czas uprawy	Wieloletnia.
Nawożenie	Można nawozić obornikiem lub kompostem. Stale warto dostarczać próchnicę. Stosujemy nawóz z wysoką zawartością potasu bez chloru.
Podlewanie	Wskazane regularne podlewanie.
Stanowisko	Nasłonecznione, osłonięte od wiatru.
Rozstawa	1-2 m.
Rozmnażanie	Sadzimy jesienią po opadnięciu liści.
Choroby i szkodniki	Rewersja porzeczki czarnej, antraknoza, rdza wejmutkowo-porzeczkowa, gruzełek cynobrowy, przędziorki, czerwce, mszyce, szpeciele, motyle przeziernikowate.
Zbiór i przechowywanie	Owoce należy zbierać tylko podczas suchych dni.
Dodatkowe informacje	Od czasu do czasu prześwietlamy krzew z pędów słabych, zbędnych pędów bocznych. Po zbiorach do lutego powinno się usuwać pędy główne starsze niż 4-6 lat, zwykle po 2-3 pędy. Utrzymujemy do 10 pędów szkieletowych. Młode pędy po roku przycinamy do połowy długości. Z uwagi na płytki system korzeniowy nie spulchniamy głęboko gleby przy krzaku. Nie wykonujemy grabienia pod krzakami. Zaleca się mulczowanie ziemi pod krzakami.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina o leczniczych właściwościach.
Zastosowanie terapeutyczne	zapalenie stawów przeziębienie, grypa ból gardła biegunka choroby układu krążenia kamica nerkowa
Sposób działania, właściwości lecznicze	Zawartość witaminy C w czarnej porzeczce jest bardzo wysoki, bo aż 150-300 mg na 100 g owoców. To kilka razy więcej niż w cytrynie. Owoce mają zastosowanie we wspomaganiu leczenia anginy, chorób reumatycznych, nadciśnienia, biegunki i kamicy nerkowej. Liście działają przeciwzapalnie, napotnie, moczopędnie, przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo, przeciwreumatycznie.
Przyjmowana postać	herbata, napar nalewka odwar postać surowa, produkt spożywczy
Surowiec	Owoce, liście.

Pokrewne gatunki roślin

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
Mateusz Emanuel Senderski – Zioła w leczeniu artretyzmu, reumatyzmu oraz innych dolegliwości i schorzeń układu ruchowego, ISBN 978-83-924849-3-6, Mateusz e. Senderski 2011
Mateusz emanuel Senderski – zioła w leczeniu dolegliwości serca i chorób układu krążenia, ISBN 978-83-924849-4-3, Mateusz Senderski 2011
Mateusz Emanuel Senderski – Zioła w leczeniu dolegliwości i chorób układu moczowo-płciowego, ISBN 978-83-924849-6-7, Mateusz Senserski 2014
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005