Proton

Proton jest to subatomowa cząstka elementarna z grupy hadronów, a ściślej - barionów. Jest jednym z podstawowych składników materii. Protony oznaczamy literą p. Z uwagi na połówkowy spin, protony zaliczamy do fermionów.

Wraz z neutronami protony tworzą nukleony, czyli składniki jąder atomów.

Protony podlegają oddziaływaniom grawitacyjnym, silnym oraz elektrosłabym (elektromagnetycznym i słabym).

Liczba protonów w jądrze atomu jest równa liczbie atomowej pierwiastka. Liczba ta jest jednym z podstawowych parametrów porządkujących pierwiastki w tablicy Mendelejewa. proton w atomie

Parametry protonu

Oto tablica, w której zawarto najważniejsze parametry, liczby kwantowe i wartości wielkości fizycznych protonu.

Parametr/ wielkość fizyczna	Wartość
Nazwa cząstki	proton
Symbol	p
Antycząstka	antyproton
Masa spoczynkowa [MeV]	938,27
Masa [u]	1,0072764668
Masa [kg]	1,67262177·10^-27
Masa [m_e]	1836,1526724
Ładunek elektryczny [e]	+1
Moment magnetyczny [magnetony]	2,79284736 µ_J
Moment magnetyczny [J/T]	1,41060674·10^-26
Długość fali Comptona [m]	1,3214098562·10^-15
Promień [m]	-
Liczba barionowa	1
Spin	1/2
Izospin	1/2
Dziwność	0
Średni czas życia [s]	∞ lub co najmniej 10³² lat
Dominujący schemat rozpadu	-
Skład kwarkowy	uud
Rok odkrycia	1919

Budowa protonu

Proton w modelu standardowym jest zbudowany z trzech kwarków: dwóch kwarków górnych u i jednego dolnego d. Tworzy układ kwarków uud. Kwarki są związane poprzez oddziaływanie silne gluonami.

Ciekawostki

Proton jest najlżejszym barionem.

Protony są składnikami jąder wszystkich pierwiastków.

Antycząstką dla protonu jest antyproton.

Proton został odkryty w 1919 roku przez Ernesta Rutherforda. Antyprotony zaś zostały odkryte dopiero w 1955 roku przez Owena Chamberlaina i Emilia Segre.

Protony są często wykorzystywane w akceleratorach cząstek.

Pytania

Czy protony mogą występować swobodnie?

Tak. Protony swobodne można na przykład otrzymać poprzez jonizację atomów wodoru, w reakcjach jądrowych, a także podczas rozpadu promieniotwórczego niektórych pierwiastków.

Protony są jednym z głównych składników promieniowania kosmicznego.

Zatem swobodne protony są powszechne w przyrodzie.

Nukleony

Nukleony to cząsteczki, które wchodzą w skład jądra atomowego, czyli protony i neutrony. Nukleony są złożone z kwarków.

Elektron

Elektron, negaton jest to subatomowa cząstka elementarna z grupy leptonów. Jest jednym z podstawowych składników materii. Elektrony oznaczamy literą e. Są obdarzone ujemnym ładunkiem elektrycznym.