Przylaszczka pospolita, trojanek

Przylaszczka pospolita, trojanek (Hepatica nobilis) to wieloletnia roślina lecznicza i trująca z rodziny jaskrowatych, częściowo zimozielona. To gatunek wskaźnikowy starych lasów. Bywa także uprawiana w ogrodach jako roślina ozdobna.

Występowanie i środowisko PL

Przylaszczka pospolita występuje prawie w całej Europie, na Dalekim Wschodzie, a także w Ameryce Północnej. W Polsce roślina ta jest spotykana na terenie całego kraju, ale w górach rzadziej. Występuje w lasach i zaroślach. Preferuje stanowiska półcieniste, suche, gleby o odczynie obojętnym lub zasadowym, gleby wapienne.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od marca do maja.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 5-20 cm.

Liście są za młodu owłosione srebrzyście, trójklapowe, na długich ogonkach, sercowate u nasady, całobrzegie, skórzaste, z wierzchu zielone, od spodu nabiegłe fioletem i czerwienią.

Kwiaty są pojedyncze, na długich szypułkach, najczęściej niebieskie, rzadziej białe lub fioletowe, z licznymi pręcikami i zalążniami. Pod kwiatami znajdują się 3 jajowate listki.

Owoc to niełupka zakończona krótkim dzióbkiem, wyposażona w elajosom. Owoce są rozsiewane przez mrówki.

Kłącze jest krótkie, pokryte łuskami.

Rozmnażanie

To roślina owadopylna.

Ochrona i zagrożenia

Trojanek znajduje się pod ścisłą ochroną.

Ciekawostki

To roślina trująca, ma piekący smak.

Zbiory i zastosowanie

Ziele jest surowcem leczniczym. Wykazuje działanie moczopędne, żółciopędne oraz wykrztuśne. Niegdyś napary stosowano w leczeniu dziąseł i ropiejących ran.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
Środowsko: leśne.
Użytek: zioła, roślina lecznicza, skalniak.
Strefy mrozoodporności: 5-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
Częstośc występowania gatunku: częsty w wielu rejonach.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=14.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek trujący.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
		●	●	●								Kwitnie przylaszczka pospolita.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Rośliny na skalniak
Zobacz atlas roślin do alpinarum.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004