Przywry
Przywry (Trematoda) to gromada płazińców, pasożyty wewnętrzne kręgowców, czasem bezkręgowców. Zaliczamy do niej około 3000 gatunków, z czego w Polsce żyje około 200.
Przywry dzielimy na dwie podgromady:
- przywry digenetyczne (digeniczne) - przywry wnętrzniaki (Digenera)
- przywry monogenetyczne (monogeniczne) - przywry zewnętrzniaki (Monogenera)
W Polsce najgroźniejsze są następujące gatunki: motylica wątrobowa, motyliczka i motylica kocia.
Wygląd
Ciało spłaszczone, czasem obłe. W okolicy otworu gębowego występuje przyssawka, druga w części brzusznej. Przyssawki pozbawione są haczyków. Ciało okrywa często kolczasty oskórek.
Gatunki
Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.
Diplozoon paradoxum
Diplozoon paradoxum to gatunek płazińca z podgromady przywr monogenetycznych (skrzelowców), które czasem są traktowane jako gromada zwierząt.
Fasciola hepatica
Motylica wątrobowa (Fasciola hepatica) to gatunek płazińca z gromady przywr, pasożyt wewnętrzny kręgowców, w tym człowieka. Ciało spłaszczone, białawe, listkowate, z zaostrzoną częścią przednią.
Opisthorchis felineus
Przywra kocia (Opisthorchis felineus) to gatunek płazińca z gromady przywr, pasożyt wewnętrzny mięczaków i kręgowców. Należy do przywr digenetycznych.
Schisostoma haematobium
Przywra żylna, przywra krwi, schistosoma (Schisostoma haematobium) to gatunek płazińca, pasożyta wewnętrznego człowieka z gromady przywr digenetycznych.
Inne gatunki
- Przywra szczupacza (Azygia lucii)
- Przywra chińska (Clonorchis sinensis)
- Motyliczka (Dicrocoelium dendriticum)
- Przywra płucna (Paragonimus westermani)
- Przywra jelenia (Paramphistomum cervi)
- Przywra japońska (Schisostoma japonicum)
- Schisostoma mansoni
Występowanie i środowisko
Przywry mają zasięg kosmopolityczny. Ludzie chorują przez przywry najczęściej w warunkach klimatu tropikalnego.
Tryb życia i zachowanie
To pasożyty wewnętrzne kręgowców.
Morfologia i anatomia
Długość ciała sięga maksymalnie kilku centymetrów, zwykle jednak kilku milimetrów. Układ pokarmowy dwudzielny, otwór wydalniczy pojedynczy, umiejscowiony w tylnej części ciała. Brak układu krwionośnego.
Rozmnażanie
To obojnaki. Cykl rozrodczy zwykle skomplikowany z kilkoma żywicielami pośrednimi.
Przydatne trudne pojęcia
Cykl rozwojowy zwykle rozpoczyna się od stadium jaja, które wraz z kałem żywiciela opuszcza jego organizm. W wodzie wykluwa się z niego larwa o nazwie dziwadełko (miracidium). Larwa wnika do ciała żywiciela pośredniego, zwykle ślimaków. Podczas rozwoju larwalnego w kolejnym stadium wykształcają się komórki płciowe. Z nich rozwijają się kolejne stadia larwalne. Z miracidium powstaje mała sporocysta. Powstaje trzecie stadium larwalne - redia, mają wydłużony kształt ciała. To stadium również wykształca zarodki, z których rozwijają się kolejne pokolenia larwalne, redie lub cerkarie, podobne do postaci dorosłych. Cerkaria najczęściej wydostaje się z organizmu żywiciela pośredniego i czynnie poszukuje kolejnego pośredniego żywiciela (ślimak, owad, ryba, płaz, skorupiak, pierścienica, rzadziej wyższe kręgowce). Kolejnym stadium jest metacerkaria, otorbiona postać larwalna. Zjadając żywiciela pośredniego zarażony zostaje żywiciel ostateczny. Larwa aktywnie szuka narządu wewnętrznego, innego dla różnych gatunków. Może to być układ pokarmowy, gruczoły wewnętrzne, płuca, nerki, a nawet krew.
Pożywienie
Przywry odżywiają się cieczami wydzielanymi przez organizmy żywicieli, czyli śluzem, krwią, treścią jelitową.
Ochrona i zagrożenia
Ciekawostki
Choroba związana z występowaniem przywr w organizmie nosi ogólną nazwę trematodozy.
Pytania
Przywry - jak się ich pozbyć z organizmu?
Metoda wyleczenia zarażenia przywrą zależy od rodzaju przywry. Inaczej leczy się przywry krwi, motylicę wątrobową, przywry jelitowe, a jeszcze inaczej przywry trzustki.
Nie mniej ważna jest profilaktyka, czyli dbanie o higienę osobistą, nie wkładanie do ust nieumytych roślin, unikanie kąpieli w tropikach w przypadkowych zbiornikach, unikanie jedzenia surowych ryb, picie wody z przypadkowych zbiorników.
Czy przywry wychodzą przez odbyt?
Nie. Przez odbyt wydostają się na zewnątrz jaja niektórych przywr. Badanie obecności jaj w kale to jedna z ważnych metod diagnostycznych wystąpienia choroby.
© Media Nauka, ART-GROM39