Ptaki
Ptaki (Aves) to gromada kręgowców, która posiadła zdolność aktywnego lotu (znakomita większość gatunków). Zdolność ta uwarunkowała fizjologię i budowę ciała. To grupa zwierząt blisko spokrewniona z gadami. To najliczniejsza gromada kręgowców lądowych.
Reprezentuje je około 9700 gatunków, a w Polsce w stanie dzikim stwierdzono 463 gatunki, z czego ponad 230 lęgowych, w Europie jest ich około 570.
W niniejszym serwisie opisano wszystkie rzędy ptaków, żyjących dziś na świecie.
Atlas ptaków
W naszym atlasie ptaków można znaleźć wszystkie opisane w tym portalu gatunki. Wiele filtrów wyszukiwania pozwala zawęzić wyniki. To dobre narzędzie do oznaczania gatunków ptaków z całego świata.
Rzędy ptaków
| Nazwa rzędu | Nazwa łacińska | Czy występuje w Polsce? | Liczba rodzin | Szacunkowa liczba gatunków |
|---|---|---|---|---|
| pingwiny | Spheniscidae | nie | 1 | 17 |
| strusie | Struthionidae | nie | 1 | 2 |
| nandu | Rheidae | nie | 1 | 2 |
| kazuarowate | Casuariiformes | nie | 2 | 4 |
| moa | Dinornithiformes | nie | - | - |
| kiwi | Apterygidae | nie | 1 | 4 |
| kusacze | Tinamidae | nie | 1 | 46 |
| nury | Gaviidae | tak | 1 | 5 |
| perkozy | Podicipedidae | tak | 1 | 22 |
| rurkonose | Procellariiformes | tak | 4 | 125 |
| pelikanowe | Pelecaniformes | tak | 5 | 65 |
| bocianowe | Ciconiiformes | tak | 1 | 19 |
| flamingowe | Phoenicopteriformes | nie | 1 | 5 |
| faetony | Phaethontiformes | nie | 1 | 3 |
| głuptakowe | Suliformes | tak | 4 | 44 |
| blaszkodziobe | Anseriformes | tak | 3 | 165 |
| kondorowe | Cathartiformes | nie | 1 | 7 |
| sokołowe | Falconiformes | tak | 1 | 64 |
| szponiaste | Accipitriformes | tak | 3 | 306 |
| grzebiące | Galliformes | tak | 5 | 284 |
| dropie | Otidiformes | tak | 1 | 25 |
| kariamy | Cariamiformes | nie | 1 | 2 |
| żurawiowe | Gruiformes | tak | 6 | 203 |
| słonecznice | Eurypygiformes | nie | 2 | 2 |
| madagaskarniki | Mesitornithiformes | nie | 1 | 3 |
| siewkowe | Charadriiformes | tak | 17 | 374 |
| stepówki | Pteroclidiformes | nie | 1 | 16 |
| gołębie | Columbidae | tak | 1 | 309 |
| papugi | Psittacidae | nie | 4 | 356 |
| hoacyny | Opisthocomiformes | nie | 1 | 1 |
| turakowe | Musophagiformes | nie | 1 | 23 |
| kukułkowe | Cuculiformes | tak | 1 | 141 |
| sowy | Strigiformes | tak | 2 | 229 |
| nocolotowe | Nyctibiiformes | nie | 1 | 7 |
| paszczakowe | Podargiformes | nie | 1 | 13 |
| sownikowe | Aegotheliformes | nie | 1 | 11 |
| tłuszczakowe | Steatornithiformes | nie | 1 | 1 |
| lelkowe | Caprimulgiformes | tak | 1 | 95 |
| krótkonogie | Apodiformes | tak | 2 | 465 |
| czepigi | Coliidae | nie | 1 | 6 |
| trogony | Trogonidae | nie | 1 | 43 |
| kurole | Leptosomiformes | nie | 1 | 1 |
| dzioborożcowe | Bucerotiformes | tak | 3 | 63 |
| kraskowe | Coraciiformes | tak | 6 | 166 |
| dzięciołowe | Piciformes | tak | 5 | 411 |
| wróblowe | Passeriformes | tak | 137 | 6200 |
Cechy charakterystyczne ptaków
Poniżej przedstawiono ważne cechy charakterystyczne tej gromady:
- Ptaki są jajorodne. Jaja mają bogate żółtko, okryte wapienną skorupą.
- Rozwój embrionalny jest przyspieszany poprzez wysiadywanie jaja.
- Stałocieplność. Temperatura ciała waha się w granicach 39,5-43,4°C.
- Cienka skóra, bez gruczołów, pokryta piórami.
- Pierwsze para kończyn stanowi skrzydła.
- Czaszka łączy się z kręgosłupem za pomocą pojedynczego kłykcia.
- Mózgoczaszka jest zwartą puszką.
- Część kości zawiera worki powietrzne.
- W drugiej parze kończyn charakterystyczna jest kość skokowa.
- Na mostku znajduje się grzebień — wyrostek kostny, do którego przyczepione są silnie rozwinięte mięśnie piersiowe.
- Ptaki nie mają zębów. Posiadają dziób.
- Serce dzieli się na część żylną (prawą) i tętniczą (lewą), krew utleniona nie mieszą się z krwią płynącą w żyłach.
- Erytrocyty posiadają jądro, mają kształt dwuwypukłej soczewki.
- Płuca są niewielkie, nie mają opłucnej, a oskrzela przechodzą w worki powietrzne, które biegną po grzbietowej stronie ciała. Oddychanie przebiega inaczej podczas spoczynku i inaczej podczas lotu.
- Pęcherz moczowy nie występuje.
- Jajnik prawy i prawy jajowód są zredukowane.
- Zapłodnienie zachodzi w jajowodzie.
- W układzie nerwowym silnie rozwinięty jest móżdżek, który stanowi ośrodek koordynacji ruchu.
- Najważniejsze zmysły to wzrok, zmysł równowagi oraz słuch.
- Część ptaków odbywa bardzo dalekie sezonowe wędrówki.
Pokarm
Ptaki mają duże zapotrzebowanie na pokarm. Małe ptaki, gdy temperatura otoczenia jest niska, mogą bez pokarmu zginąć nawet w kilka godzin. Proces trawienia przebiega bardzo szybko. Jagody przechodzą przez układ pokarmowy wróblowatych w ciągu 10-12 minut. Srokosz trawi mysz do 3 godzin.
Ptaki żywią się jagodami, nasionami, owocami, owadami, a także kręgowcami.
Ptaki są jednak odporne na brak wody. Część z nich nie pije wcale.
Ciekawostki o ptakach
Świat ptaków jest niezwykle zróżnicowany i fascynujący. W artykule ciekawostki o ptakach zgromadzono wiele ciekawych faktów z życia tej grupy zwierząt.
Znaczenie ptaków
Znaczenie ptaków jest nie do przecenienia. To jedni z największych tępicieli szkodników zarówno owadów, jak i gryzoni.
Drób stanowi niebagatelny element diety człowieka.
Część ptaków jest nosicielami chorób i pasożytów.
Wiele ptaków jest zagrożonych wymarciem. Większość ptaków w Polsce podlega ochronie prawnej. Dokładniejsze informacje znajdziesz przy poszczególnych opisach gatunków i rodzin ptaków.
Systematyka ptaków
Pełna systematyka ptaków wraz z gatunkami i linkami do atlasu ssaków znajdują się w osobnym artykule systematyka ptaków
Poniższa tabela zawiera systematykę ptaków.
| Jednostka systematyczna | Nazwa polska | Nazwa łacińska |
| Gromada | ptaki | Aves |
| Typ | strunowce | Chordata |
| Podkrólestwo | tkankowce | Eumetazoa |
| Królestwo | zwierzęta | Animalia |
| Domena | eukarionty | Eucaryota |
Artykuły powiązane
Pytania
Czy ptaki to zwierzęta?
Tak. Ptaki to gromada kręgowców.
Powiązane quizy
Inne zagadnienia z tej lekcji
Kąpiel mrówkowa — jak ptaki dbają o higienę© medianauka.pl, 2014-11-10, A-2678
Data aktualizacji artykułu: 2023-09-03