Purchawkowate

Purchawkowate (Lycoperdaceae) to rodzina grzybów z rzędu purchawkowatych. To tej rodziny należy rodzaj purchawka (Lycoperdon), kurzawka (Bovista) i czasznica (Calvatia). Grzyby te zaliczamy do podstawczaków. Do rodzaju purchawek w Europie zaliczamy kilkanaście gatunków.

Owocniki purchawek mają kulisty lub gruszkowaty kształt. Owocniki wypełnione są tak zwaną glebą, która z wiekiem wysycha i staje się pylista. Gleba zawiera zarodniki.

Występowanie i środowisko

Purchawki występują pospolicie w naszym kraju. Można je spotkać we wszystkich lasach, na łąkach i pastwiskach, w parkach i ogrodach.

Tryb życia i zachowanie

To głównie saprofity.

Rozmnażanie

Gdy purchawki dojrzewają, na ich szczycie pojawia się otwór, przez który uchodzą zarodniki, tworząc charakterystyczną chmurę, dym. Uwolnienie zarodników często jest bardzo efektowne w momencie, gdy nadepniemy na owocnik. Dzieci skrzętnie wykorzystują to zjawisko, gdy napotkają dojrzałe purchawki w lesie.

Ochrona i zagrożenia

Purchawki nie mają większego znaczenia dla człowieka.

Pytania

Czy purchawki są jadalne?

Większość krajowych purchawek to grzyby jadalne. Purchawki są jednak jadalne tylko wówczas, gdy ich wnętrze jest białe. Owocnik kroi się na plastry i smaży jak kotlety. Mało tego, to jedne z największych grzybów jadalnych. Na przykład purchawica olbrzymia może ważyć nawet 20 kg!

W rzeczywistości to rzadko zbierane przez grzybiarzy grzyby. Niestety purchawki można pomylić z młodymi owocnikami śmiertelnie trojącymi muchomorami i silnie trującymi tęgoskórami.

Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:

czasznica workowata (Calvatia excipuliformis) PL
purchawica olbrzymia (Calvatia gigantea) PL
purchawka brunatna (Lycoperdon umbrinum) PL
purchawka chropowata (Lycoperdon perlatum) PL
purchawka gruszkowata (Lycoperdon pyriforme) PL
purchawka jeżowata (Lycoperdon echinatum) PL

Inne gatunki

kurzawka czerniejąca (Bovista nigriscens) PL
Bovista paludosa PL
kurzawka ołowiana (Bovista plumbea) PL
Bovista polymorpha PL
Bovista pusilla PL
Bovistella radicata PL
Calvatia cyathiformis PL
czasznica oczkowata (Calvatia utriformis) PL
przewrotka łysa (Disciseda candida) PL
purchawka cuchnąca (Lycoperdon foetidum) PL
Lycoperdon lividum PL
purchawka miękka (Lycoperdon molle) PL
purchawka spłaszczona (Vascellum pratense) PL

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

Opis

●

Okres występowania owocników czasznicy workowatej.

●

Okres występowania owocników purchawicy olbrzymiej.

●

Okres występowania owocników purchawki brunatnej.

●

Okres występowania owocników purchawki chropowatej.

●

Okres występowania owocników purchawki gruszkowatej.

●

Okres występowania owocników purchawki jeżowatej.

Jak postępować przy zatruciu grzybami?

Zatrucie grzybami może bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia. Jak postępować w takim przypadku? Jak udzielić choremu pomocy?

Grzyby pod ochroną

W Polsce 54 gatunków grzybów wielkoowocnikowych podlega ochronie ścisłej, wraz z grzybami zlichenizowanymi (porosty) to 232 gatunki. Ochrona gatunkowa częściowa obejmuje 63 (90 z porostami) gatunków grzybów.

Grzyby marynowane w occie

Grzybki marynowane w occie to doskonały sposób na zachowanie smaku grzybów na długi czas. Marynowanie w occie nadaje grzybom specyficzny smak. Stają się doskonałą przekąską i dodatkiem do innych potraw.

Jak suszyć grzyby?

Suszenie grzybów to jeden ze sposobów ich konserwowania, bardzo popularny wśród grzybiarzy. Suszenie nadaje grzybom nie tylko trwałość, ale dodaje im także aromatu i nie pozbawia ich przy tym wartości odżywczych.

Jak zbierać grzyby?

Czy przy grzybobraniu należy się kierować jakimiś zasadami? Czy wykręcać grzyby, czy też ścinać je nożykiem? Używać kosza czy reklamówki? Oto garść porad dla grzybiarzy.

Mikoryza

Mikoryza jest to zjawisko współżycia grzybów z korzeniami, a nawet nasionami roślin naczyniowych.

Gdzie na grzyby? Występowanie i mapa grzybów

Gdzie się najlepiej wybrać na grzyby? Kiedy? W jakiej części Polski szukać? Nie wystarczy się wybrać zwyczajnie do lasu. Trzeba wiedzieć jeszcze kiedy i gdzie.

Grzyby trujące

Grzyby mogą zabić. Najgroźniejsze są muchomory, a wśród nich muchomor sromotnikowy i jadowity. dlatego zbieranie grzybów jest dla ludzi odpowiedzialnych.

Grzyby jadalne

Grzyby spożywa się od niepamiętnych czasów. Są elementem składowym wielu przepisów. Są zwykle dodatkiem do potraw, przyprawą, która nadaje specyficzny smak i zapach sosom, jajecznicy, bigosowi, sałatkom.