Rącznik pospolity, rącznik zwyczajny

Rącznik pospolity, rącznik zwyczajny (Ricinus communis) to jednoroczna roślina, krzew z rodziny wilczomleczowatych. To roślina trująca o leczniczych właściwościach. Inne, pospolite nazwy tej rośliny to rycynus, kleszczowina, drzewo krzyża, kleszczyna, konop włoski, włoskie konopie. Pochodzi z Azji i północnej Afryki.

Wybrane odmiany:

'Carmencita Rosa' - odmiana o liściach ciemnozielonych, na czerwonawych ogonkach.
'Carmencita Rot' - odmiana o liściach brązowych.
'Laciniatus' - odmiana o powcinanych liściach.
'Sanguineus' - odmiana o owocach i liściach czerwonawych.
'Zanzibarensis' - odmiana o liściach błyszczących, bardzo dużych.

Występowanie i środowisko PL

To roślina uprawiana i dziczejąca. Dziś jest uprawiana głównie jako roślina ozdobna. Preferuje stanowiska nasłonecznione i ciepły klimat.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od lipca do września.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 100-300 cm.

Łodyga jest wzniesiona, czerwieniejąca.

Liście są duże, klapowane.

Kwiaty są zebrane w grono. W dolne części znajdują się żółte kwiaty męskie, w górnej części - czerwone kwiaty żeńskie.

Nasiona zebrane po trzy w torebce.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Oleju rycynowego używa się do smarów silników.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: roślina zielna jednoroczna.
Stanowisko: nasłonecznione.
Użytek: zioła, rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 9-11. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: terofit.
Kategoria przybysza: efemerofit, roślina uprawiana.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=20.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek trujący.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
						●	●	●				Kwitnie rącznik pospolity.
		●	●	▸								Wysiew nasion rycynusu pod szkło.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Właściwości gleby	Wymaga gleby żyznej, głęboko spulchnionej.
Czas uprawy	W Polsce to roślina jednoroczna.
Stanowisko	Nasłonecznione.
Rozstawa	od 1 do 2 m.
Wysiew do gruntu	Tak.
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Uprawa doniczkowa	Tak.
Zalecenia uprawy w doniczce	Do doniczki siejemy tylko jedno nasionko. Doniczka musi mieć średnicę minimum 10 cm.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina o leczniczych właściwościach.
Zastosowanie terapeutyczne	niestrawność
Sposób działania, właściwości lecznicze	Z nasion na zimno wytwarza się olej rycynowy. Olej rycynowy to środek na przeczyszczenie.
Przyjmowana postać	ekstrakt, esencja
Przeciwwskazania	Brak danych.
Surowiec	Nasiona przetwarzane na olej. W Postaci surowej nasiona są silnie trujące.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Praca zbiorowa – 500 przypraw i ziół leczniczych, 978-83-7845-996-5, SBM 2015
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005