Rozmaryn lekarski
Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis) to gatunek rośliny, krzewu z rodziny jasnotowatych. Jest to roślina uprawna jako roślina lecznicza i przyprawowa. Bywa także uprawiana jako roślina ozdobna w doniczkach.
Występowanie i środowisko PL - tylko ogrody
W naturze gatunek ten występuje w rejonie Morza Śródziemnomorskiego, a uprawiany jest w wielu innych rejonach świata. To roślina wybitnie światłolubna i ciepłolubna. Preferuje glebę przepuszczalna o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość 90-200 cm.
Łodyga jest kanciasta, rozgałęziona.
Liście są równowąskolancetowate, skórzaste, podwinięte na brzegach, pokryte kutnerem od spodu.
Kwiaty są małe, dwuwargowe, fioletowe, białe, niebieskie lub różowe.
Owoc to rozłupnia.
Ochrona i zagrożenia
Brak danych.
Zbiory i zastosowanie
W kuchni stosowane są świeże liście, mrożone lub susz. Liście mają sosnowy aromat, intensywny smak. Rozmaryn jest dodawany do mięs oraz pomidorów, bakłażanów, serów i jajek. To także dodatek do marynat w occie i oleju.
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: krzew.
- Stanowisko: nasłonecznione.
- Użytek: zioła, rośliny uprawne, roślina lecznicza.
- Strefy mrozoodporności: 6-11. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa w wybranych rejonach kraju.
- Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
- Jadalność: Gatunek jadalny.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie rozmaryn lekarski. | ||||||
| ● | Wysiew nasion rozmarynu lekarskiego pod szkło. | |||||||||||
| ◂ | ▸ | Wysadzanie siewek rozmarynu lekarskiego do gruntu. | ||||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Termin zbioru rozmarynu. |
Uprawa
| Czynności i właściwości | Opis |
|---|---|
| Właściwości gleby | Gleba przepuszczalna, piaszczysta z humusem. |
| Trudność uprawy | Uprawa i pielęgnacja łatwa. |
| Czas uprawy | Wieloletnia. |
| Nawożenie | Ma niskie wymagania co do nawożenia. |
| Podlewanie | Nie dopuszczać do zalegania wody |
| Stanowisko | Nasłonecznione. |
| Rozstawa | 30 cm na 40 cm. |
| Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji | Zobacz w kalendarzu. |
| Uprawa doniczkowa | Tak. |
| Zalecenia uprawy w doniczce | Uprawa w doniczce daje najlepsze efekty. Umieszczamy w jednej doniczce kilka sztuk. |
| Rozmnażanie | Wegetatywnie przez podział, wysiew nasion mało skuteczny, tylko pod szkło. |
| Choroby i szkodniki | Przędziorki. |
| Zimowanie | Przenosimy do jasnego i chłodnego pomieszczeni ana zimę. Rośliny z gruntu umieszczamy na zimę w doniczkach. |
| Dodatkowe informacje | Wiosną rozmaryn można przyciąć do zdrewniałych części. |
Zbiory i zastosowanie w zielarstwie
| Zastosowanie | Opis |
|---|---|
| Zastosowanie ogólne | Roślina przyprawowa i lecznicza. |
| Zastosowanie terapeutyczne |
|
| Sposób działania, właściwości lecznicze | Z liści rozmaryny wytwarza się środki do pielęgnacji skóry i włosów, w tym do zwalczania łupieżu. rozmaryn ma działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne. Olejek z rozmaryny był stosowany na bóle stawów i mięśni. Inhalacje z rozmarynu stosowano przy zapaleniu oskrzeli. Rozmaryn wspomaga też funkcję poznawcze i p[mięć. |
| Przyjmowana postać |
|
| Przepisy zielarskie | Herbata: 1-2 łyżeczki wysuszonych liści zaparzamy w szklance przez 10 minut, a następnie przecedzamy. |
| Dawkowanie | 1-3 szklanki herbaty dziennie. |
| Przeciwwskazania | Stosowanie wewnętrzne olejku z rozmaryny jest niebezpieczne z uwagi na toksyczny wpływ na wątrobę i serce. Możliwe są nawet drgawki. Po przyjmowaniu ekstraktu z rozmarynu i olejków unikamy ekspozycji na słońce. |
| Surowiec | Ziele, kwiaty. |
| Przyprawa | W kuchni stosowane są świeże liście, mrożone lub susz. Liście mają sosnowy aromat, intensywny smak. Rozmaryn jest dodawany do mięs oraz pomidorów, bakłażanów, serów i jajek. To także dodatek do marynat w occie i oleju. |
Pokrewne gatunki roślin
- lebiodka pospolita, oregano (Origanum vulgare)
- mięta pieprzowa (Mentha ×piperita)
- bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea)
- lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia)
- koleus Blumego (Plectranthus scutellarioides)
- jasnota biała (Lamium album)
- dąbrówka rozłogowa, dąbrówka rozesłana (Ajuga reptans)
- macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum)
- czyściec wełnisty (Stachys byzantina)
- hyzop lekarski (Hyssopus officinalis)
- jasnota purpurowa (Lamium purpureum)
Przepisy kucharskie
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Praca zbiorowa – 500 przypraw i ziół leczniczych, 978-83-7845-996-5, SBM 2015
- Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
- Franz-Xaver Treml – Zioła z ogrodu i balkonu - 500 ziół przyprawowych i leczniczych, ISBN 978-83-7175-702-0, Delta
- Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer – Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
- Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
© medianauka.pl, 2019-10-03, GAT-635378
Data aktualizacji artykułu: 2024-09-22