Ryjkowcowate
Ryjkowcowate (Curculionidae) to bardzo liczna rodzina owadów w naszym kraju, która liczy dziś około 50 000 gatunków. W Polsce żyje około 880 gatunków z tej rodziny owadów. Klasyfikacja tej rodziny ulega ciągłym zmianom. Obecnie wyodrębniono z tej rodziny pędrusiowate (Apiondae), a włączono do niej kornikowate (Scolytidae), które stały się podrodziną w tym taksonie.
Cechą charakterystyczną większości owadów tej rodziny, poza kornikami, jest głowa wydłużona w ryjek, który umożliwia wiercenie otworów w roślinach. Ich ciało jest pękate lub mocno wydłużone. Ubarwienie jest różnorodne. Zwykle przedplecze jest duże w stosunku do wielkości całego ciała. Odnóża są typu krocznego, czasem ostatnia para jest przystosowana do oddawania dalekich skoków. Czułki są zwykle dość krótkie, w połowie długości kolankowato złamane. Larwy są beznogie.
Występowanie i środowisko
Ryjkowcowate są pospolite w naszym kraju na terenie całego jego obszaru, choć niektóre gatunki występują tylko lokalnie. Są to owady żyjące w lądowym środowisku w lasach, na łąkach, ogrodach, sadach i na polach, są też gatunki związane ze środowiskiem wodnym, występują nawet w zbiornikach wody morskiej.
Tryb życia i zachowanie
Owady te zwykle trudno spotkać. Prowadzą zwykle skryte życie. Zimują zwykle osobniki dorosłe, czasem jednak są aktywne zimą i można je spotkać na śniegu.
Niektóre gatunki potrafią nurkować pod wodę z pęcherzykiem powietrza, który umożliwia im oddychanie pod wodą.
Morfologia i anatomia
Brak danych.
Rozmnażanie
U niektórych gatunków występuje dzieworództwo. Cykl życiowy zamyka się w roku, a gdy pojawiają się dwie generacje, cykl wydłuża się do nawet 3 lat. Samica po zapłodnieniu składa jaja bezpośrednio w roślinie żywicielce w otworach wierconych za pomocą ryjka. Przepoczwarzenie następuje w ziemi lub w roślinie żywicielce.
Pożywienie
Owady te zjadają pokarm pochodzenia roślinnego. Są to drewno, owoce, a także liście. Zwykle występuje wąska specjalizacja pokarmowa, ograniczająca się do poszczególnych gatunków roślin i ich konkretnych części.
Ochrona i zagrożenia
Do szkodników żywności należy wołek zbożowy. Wiele gatunków to szkodniki drzew. Aż 140 gatunków wpisano do Czerwonej Listy Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce.
Ciekawostki
Za pomocą ryjka owady te potrafią się wwiercić nawet do orzecha, składając w nim jajeczka.
Gatunki
To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:
- Sitona macularius PL
- Hypera adspersa PL
- Cycloderes pilosulus PL
- Tychius quinquepunctatus PL
- Tachyerges salicis PL
- kornik drukarz (Ips typographus) PL
- opuchlak truskawkowiec (Otiorhynchus sulcatus) PL
- rozpucz lepiężnikowiec (Liparus Glabrirostris) PL
- rytownik pospolity (Pityogenes chalcographus) PL
- słonik orzechowiec (Curculio nucum) PL
- słonik żołędziowiec (Curculio glandium) PL
- smolik sosnowiec (Pissodes pini) PL
- szeliniak sosnowy (Hylobius abietis) PL
- wołek zbożowy (Sitophilus granarius) PL
- zieleńczyk zielonawy (Chlorophanus viridis) PL
- Rhinoncus leucostigma
- Rhinusa neta
Inne gatunki
- słonik dębowiec (Curculio venosus)
- ogłodek brzozowiec (Scolytus ratzeburgi)
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | ● | Okres występowania owadów dorosłych kornika drukarza. | ||||||||
| ◂ | ● | ▸ | Odbywa się rójka kornika drukarza w naszym kraju. | |||||||||
| ● | ● | ● | Okres występowania imago chrząszcza o nazwie rozpucz lepiężnikowiec. | |||||||||
| ● | ● | Okres występowania imago rytownika pospolitego. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Okres występowania owadów dorosłych słonika orzechowca. | |||||||||
| ◂ | ● | ● | ● | ● | Czas obserwacji dorosłych osobników słonika żołędziowca. | |||||||
| ● | ● | ● | ● | Okres występowania zieleńczyka zielonawego. |
© medianauka.pl, 2015-02-11, RODZ-243