Selery zwyczajne, seler

Seler, selery zwyczajne (Apium graveolens) to dwuletnia roślina uprawna, warzywo z rodziny baldaszkowatych. Uprawia się odmiany korzeniowe i naciowe. W Polsce uprawia się głównie seler korzeniowy.

Wybrane odmiany:

'Prinz', 'Talar', 'Ilona', 'Denar', 'Makar', 'Brilliant', 'Albin' - odmiany korzeniowe.
'Golden Detroit', 'Helios', 'Golden Self Blanching' - odmiany naciowe żółtoogonkowe.
'Pascal', 'Zefir', 'Tandercrisp' - odmiany naciowe zielonoogonkowe.
'Aromatischer', 'Wiener Markt' - odmiany liściowe.

Występowanie i środowisko PL

Seler występuje w Europie, północnej części Afryki i w Azji Mniejszej, ale jest uprawiany w wielu rejonach świata. Preferuje wilgotne podłoże, żyzne i przepuszczalne, o obojętnym odczynie.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od lipca do września. Seler jest odporny na mróz.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 30-100 cm.

Łodyga jest wzniesiona.

Liście są 3-sieczne, pierzastodzielne, z połyskiem.

Kwiaty są drobne, żółtawe, zielonobiałe.

Korzeń bulwiasty, spichrzowy, białawy.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

Seler zawiera fumarokumarynę, przez co po spożyciu dużej ilości selera skóra ludzka jest bardziej wrażliwa na promieniowanie słoneczne.

Zbiory i zastosowanie

Seler stosuje się w dolegliwościach żołądka, wątroby, a także w leczeniu miażdżycy. Jest stosowany także jako środek napotny, moczopędny i odkażający drogi moczowe. Był uważany nawet za afrodyzjak.

Jako warzywo jest dodatkiem do zup, sałatek, zapiekanek i innych potraw. Może być spożywany na surowo, zarówno nać jak i korzeń.

Seler zawiera witaminy z grupy B, witaminę C, PP, E, kwas foliowy, beta-karoten, a przede wszystkim fosfor (najwięcej ze wszystkich warzyw korzeniowych). Ponadto zawiera potas i cynk.

Pielęgnacja

Najczęściej seler uprawia się z rozsady wysiewanej pod koniec lutego lub na początku marca.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: roślina zielna dwuletnia.
Stanowisko: nasłonecznione.
Użytek: rośliny uprawne, warzywa.
Strefy mrozoodporności: 5-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
Kategoria przybysza: efemerofit, roślina uprawiana.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=22.
Status popularności rośliny: gatunek powszechnie znany, roślina bardzo popularna, znajduje się pośród 100 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
						●	●	●				Kwitną selery zwyczajne.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Zmianowanie	Zalecana przerwa 2 lat w uprawie po roślinach baldaszkowatych.
Czas uprawy	Jeden rok.
Nawożenie	Wymaga intensywnego nawożenia. Ma wysokie wymagania wobec potasu, bor.
Rozsada	Tak.
Wysiew do gruntu	Tak.
Rozmnażanie	Seler korzeniowy i seler naciowy z rozsady, seler liściowy przez wysiew do gruntu.
Choroby i szkodniki	Septorioza.

Pokrewne gatunki roślin

Przepisy kucharskie

Przepis na sos bolognese

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005