Skąposzczety

Skąposzczety (Oligochaeta) to gromada pierścienic, która liczy dziś około 3000 gatunków na świecie, a w Polsce około 210.

Do rzędu skąposzczetów zaliczamy takie rodziny jak:

• rurecznikowate (Tubificidae)
• wazonkowce (Enchytraeidae)
• dżdżownice (Lumbricidae)

Wygląd

Ciało skąposzczetów jest wydłużone i obłe. Można wyodrębnić w jego budowie zespół głowowy, tułów i odcinek ogonowy. Kolorystyka ciała to biel, czerwień, brunatny, fiolet.

Gatunki

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

Dżdżownica ziemna PL

Lumbricus terrestris

Dżdżownica ziemna (Lumbricus terrestris) to gatunek pierścienicy z rodziny dżdżownic. Przód ciała jest czerwono-fioletowy, reszta jest różowawa. Ciało jest wydłużone, segmentowane zarówno w budowie zewnętrznej jak i wewnętrznej.

Inne gatunki

• Szczeciak (Chaetogaster diaphanus)
• Kompostowiec cuchnący (Eisenia foetida)
• Kompostowiec różowy (Eisenia rosea)
• Wazonkowiec biały (Enchytraeus albidus)
• Rurecznik drobny (Limnodrilus heterochaetus)
• Dżdzowniczka (Lubriculus variegatus)
• Dżdżownica czerwonawa (Lumbricus rubellus)
• Megascolides australis
• Wazonkowiec czerwony (Pachydrilus lineatus)
• Paranais littoralis
• Limozella (Rhynchelmis limosella)
• Stylaria (Stylaria lacustris)
• Rurecznik mułowy, tubifeks (Tubifex tubifex)

Występowanie i środowisko

To zwierzęta żyjące na całym świecie. Są obecne w morzach (rzadko), wodach śródlądowych oraz w glebie, w wilgotnych miejscach. Znacznie więcej gatunków żyje na lądzie.

Tryb życia i zachowanie

Zwierzęta te poruszają się pełzając lub przeciskając substrat przez swoje ciało.

Morfologia i anatomia

Zwierzęta te osiagaja rozmiary od 1 mm do 3 m. Ciało ma budowę segmentową (złożoną z pierścieni, widocznych na zewnątrz). Może liczyć od kilku do kilkuset segmentów. Segmanetacja przejawia sie także w budowie wewnętrznej. Skąposzczety nie posiadają w swojej budowie zewnętrznej żadnych czułków, wąsów, przydatków. Skóra jest wyposażona w drobne szczecinki.

Przewód pokarmowy ma prostą budowę. Zaczyna się od otworu gębowego, potem jest jelito, które przewęża się w przegrodach segmentów i kończy sie odbytem.

Układ krwionośny jest typu zamkniętego, można w nim wyróżnić naczynie grzbietowe i brzuszne, które są ze sobą połączone naczyniami okrężnymi. Są też sploty naczyniowe i zatoki krwionośne.

Na system nerwowy składają się zwoje nadprzełykowe, obrączka nadprzełykowa, obrączka okołoprzełykowa oraz łańcuch nerwów brzusznych.

Włoski czuciowe pełnią funkcję narządów dotyku. W przedniej części ciała są także rozmieszczone receptory zmysłu chemicznego.

Wzrost odbywa się przez wytwarzanie nowych segmentów w tylnej części ciała.

Rozmnażanie

Pierścienice są obupłciowe (obojnactwo). Zapłodnienie jest krzyżowe. Dwa osobniki wymieniają się nasieniem. Organy płciowe złożone są z dwóch lub jednej pary jąder oraz położonych niedaleko jajników. Rozwój zwykle jest prosty. Gdy skąposzczet staje się dojrzały płciowo, w określonej części ciała pojawia się tak zwane siodełko (zgrubienie nabłonka). Siodełko ma znaczenie podczas kopulacji oraz tworzy osłonę dla jaj. Siodełko wydziela śluz, który łączy ze sobą kopulujące osobniki. Jaja składane są w charakterystycznych kokonach. Zapłodnienie zachodzi dopiero w kokonie.

Wybrane gatunki rozmnażają się przez podział ciała z regeneracją brakujących części ciała.

Pożywienie

Pierścienice odżywiają się resztkami organicznymi. Są tu też pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne zwierząt (bardzo rzadko).

Ochrona i zagrożenia

Niektóre gatunki (na przykład dżdżownica) odgrywają ogromną role w procesie spulchniania i mineralizacji gleby.

Ciekawostki

Największym przedstawicielem tej gromady zwierząt jest wielka dżdżownica australijska, która może mierzyć nawet trzy metry długości ciała!

Skąposzczety mają duże zdolności do regeneracji utraconych części ciała.

Ćwiczenia
Wykonaj ćwiczenia związane z tematem
Skaposzczety

© Media Nauka, ART-GROM17