Skorpenowate

Skorpenowate (Scorpaenidae) to rodzina ryb z rzędu skorpenokształtnych do której zaliczamy około 100 gatunków (różne źródła różnią się znacznie w tym zakresie). Wyróżniamy wiele podrodzin, w tym karmazyny (Sebastinae), skorpeny (Scorpaeninae), karmazynki (Sebastolobinae), skrzydlice (Pteroinae), szkaradnice (Synanceinae).

Ich ciało jest wydłużone, bocznie spłaszczone, z dużą głową wyposażoną w listewki i kolce. Ubarwienie ciała bardzo różne w zależności od gatunku, często barwne. Nierzadko, szczególnie u gatunków, które żyją w strefie przybrzeżnej występuje zjawisko mimetyzmu.

Występowanie i środowisko

Zdecydowana większość gatunków żyje we wszystkich morzach strefy tropikalnej i umiarkowanej. Tylko nieliczne w wodach słonawych. Są gatunki, które żyją w głębinach na głębokości nawet 2000 m.

Tryb życia i zachowanie

Wiele gatunków czatuje przy dnie na swoje ofiary.

Morfologia i anatomia

Ryby te osiągają rozmiary od 4 cm do 1 metra długości ciała. Oczy i otwór gębowy są duże. W płetwach czasami znajdują się wydłużone kolce. Płetwy grzbietowe, odbytowa i brzuszne mogą zawierać kolce jadowe.

Rozmnażanie

Przeważa zapłodnienie wewnętrzne. Samica rodzi żywe młode.

Pożywienie

Ryby te zjadają bezkręgowce i polują na inne ryby.

Ochrona i zagrożenia

Wiele gatunków z tej rodziny ma duże znaczenie gospodarcze (karmazyny, skorpeny, karmazynki, mentele, sebdaki).

Ciekawostki

Ukłucie człowieka kolcem jadowym niektórych gatunków (skorpeny, szkaradnice) może być niebezpieczne dla życia. Na ogół jad tych ryb nie jest odporny na wysoką temperaturę. Zanurzenie zranionego miejsca w gorącej wodzie neutralizuje działanie jadu.

Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:

Dendrochirus brachypterus
Pteroidichthys amboinensis
Pterois lunulata
Rhinopias aphanes
Rhinopias frondosa
Scorpaena maderensis
Taenianotus triacanthus
karmazyn, karmazyn atlantycki, karmazyn pospolity (Sebastes marinus)
ognica pstra, skrzydlica ognista (Pterois volitans)
ognica rogata, skorpena rogata (Pterois antennata)
skorpena (Scorpaena scrofa)
skorpena brązowa (Scorpaena porcus)
skorpena cętkowana (Scorpaena plumieri)
skorpena dwuplama (Dendrochirus biocellatus)
skrzydlica mała (Dendrochirus zebra)

Inne gatunki

Caracanthus maculatus
Caracanthus typicus
Caracanthus unipinna
Dendrochirus barberi
Dendrochirus bellus
Ebosia falcata
Idiastion kyphos
Iracundus signifer
Neomerinthe beanorum
Neomerinthe folgori
Neomerinthe hemingwayi
Neomerinthe megalepis
Neomerinthe naevosa
Neomerinthe rotunda
Neomerinthe rufescens
Neoscorpaena nielseni
Parapterois heterura
Parapterois macrura
Parascorpaena aurita
Parascorpaena mcadamsi
Parascorpaena mossambica
Parascorpaena moultoni
Parascorpaena picta
Phenacoscorpius adenensis
Phenacoscorpius longilineatus
Phenacoscorpius longirostris
Phenacoscorpius megalops
Pogonoscorpius sechellensis
Pontinus accraensis
Pontinus castor
Pontinus clemensi
Pontinus furcirhinus
Pontinus helena
Pontinus kuhlii
Pontinus leda
Pontinus longispinis
Pontinus nematophthalmus
Pontinus nigerimum
Pontinus rathbuni
Pontinus rhodochrous
Pontinus sierra
Pontinus strigatus
Pontinus vaughani
Pteroidichthys noronhai
Pterois mombasae
Pterois paucispinula
Pterois radiata
Pterois russelii
Pterois sphex
Rhinopias cea
Rhinopias eschmeyeri
Rhinopias xenops
Scorpaena afuerae
Scorpaena agassizii
Scorpaena albifimbria
Scorpaena angolensis
Scorpaena annobonae
Scorpaena azorica
Scorpaena bergii
Scorpaena brachyptera
Scorpaena brasiliensis
Scorpaena bulacephala
Scorpaena calcarata
Scorpaena canariensis
Scorpaena cardinalis
Scorpaena colorata
Scorpaena dispar
Scorpaena elachys
Scorpaena elongata
Scorpaena grandicornis
Scorpaena guttata
Scorpaena hatizyoensis
Scorpaena histrio
Scorpaena inermis
Scorpaena isthmensis
Scorpaena lacrimata
Scorpaena laevis
Scorpaena loppei
Scorpaena mellissii
Scorpaena mystes
Scorpaena normani
Scorpaena notata
Scorpaena onaria
Scorpaena pele
Scorpaena russula
Scorpaena sonorae
Scorpaena stephanica
Scorpaena ustulata
Scorpaenodes africanus
Scorpaenodes albaiensis
Scorpaenodes arenai
Scorpaenodes caribbaeus
Scorpaenodes corallinus
Scorpaenodes elongatus
Scorpaenodes englerti
Scorpaenodes evides
Scorpaenodes guamensis
Scorpaenodes hirsutus
Scorpaenodes immaculatus
Scorpaenodes insularis
Scorpaenodes investigatoris
Scorpaenodes kelloggi
Scorpaenodes minor
Scorpaenodes muciparus
Scorpaenodes parvipinnis
Scorpaenodes quadrispinosus
Scorpaenodes scaber
Scorpaenodes tredecimspinosus
Scorpaenodes varipinnis
Scorpaenodes xyris
Scorpaenopsis altirostris
Scorpaenopsis barbata
Scorpaenopsis brevifrons
Scorpaenopsis cacopsis
Scorpaenopsis crenulata
Scorpaenopsis diabolus
Scorpaenopsis eschmeyeri
Scorpaenopsis gibbosa
Scorpaenopsis gilchristi
Scorpaenopsis lactomaculata
Scorpaenopsis longispina
Scorpaenopsis macrochir
Scorpaenopsis neglecta
Scorpaenopsis oxycephala
Scorpaenopsis papuensis
Scorpaenopsis pluralis
Scorpaenopsis possi
Scorpaenopsis pusilla
Scorpaenopsis ramaraoi
Scorpaenopsis rubrimarginata
Scorpaenopsis vittapinna
Sebastapistes ballieui
Sebastapistes coniorta
Sebastapistes cyanostigma
Sebastapistes fowleri
Sebastapistes galactacma
Sebastapistes mauritiana
Sebastapistes strongia
Sebastapistes taeniophrys
Sebastapistes tinkhami
Sebastolobus alascanus

Elektryczne ryby

Wiele ryb potrafi wytwarzać prąd elektryczny. Czy prąd taki może być niebezpieczny dla człowieka? Czy można w jakiś sposób wykorzystać tę energię elektryczną?

Latające ryby

Czy i jak daleko latają latające ryby? Po co to robią? Czy oddychają w powietrzu?

Jadowite ryby

Czy istnieją ryby, które są jadowite na tyle, aby zagrozić zdrowiu i życiu człowieka? Czy w Polsce żyją jadowite gatunki ryb?

Najszybsza ryba świata

Z jaką maksymalną prędkością może płynąć ryba? Jak gatunek jest rekordzistą na świecie? Czy w Polsce można spotkać takich rekordzistów?