Skrzyp polny

Skrzyp polny (Equisteum arvense L.) to gatunek rośliny wieloletniej z rodziny skrzypowatych, uważanej za uciążliwy chwast polny, posiadającej lecznicze właściwości. Przypomina małą choinkę. To nasz najbardziej pospolity skrzyp. Zalicza się go do paprotników zarodnionośnych.

Występowanie i środowisko PL

To roślina europejska. Występuje też w Azji i Ameryce Północnej oraz w północnej Afryce. W Polsce pospolita w całym kraju. Skrzyp polny rośnie na polach, przy drogach, w zaroślach, na murawach, a także w lasach. Preferuje gleby o kwaśnym odczynie i stanowiska dobrze nasłonecznione i wilgotne.

Tryb życia i zachowanie

Skrzyp zarodnikuje w okresie od marca do maja.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 40 cm.

Pędy. Wczesną wiosną z ziemi wyrastają jasnobrązowe pędy zarodnionośne. Nie mają chlorofilu. Pędy te wytwarzają na ich końcach zarodnie o długości 2-4 cm z zarodnikami. Po obumarciu pędów zarodnionośnych skrzyp wytwarza asymilacyjne pędy z pędami bocznymi ułożonymi w okółki. Pędy są sztywne i kruche.

Liście są bardzo drobne na pędach bocznych.

Kłącza podziemne wytwarzają bulwy. Są zwykle mocno rozrośnięte i wrastają głęboko w glebę.

Rozmnażanie

Zarodniki skrzypu nie są zróżnicowane pod względem płci - są obupłciowe.

Ochrona i zagrożenia

Skrzyp polny nie wymaga ochrony.

Ciekawostki

Na skrzyp polny używa się także następujących nazw: choszczyna, chrzęstka, jedlina, jodełka polna, koci ogon, krzemek, skrzypułka, strzępka.

Nazwa skrzypu bierze się od dźwięku jaki powstaje przy zgniataniu ręką jego zielonych pędów.

Zbiory i zastosowanie

Pędy zarodnionośne niegdyś były używane jako dodatek do różnych dań. Skrzypu używa się też w kosmetyce. Zawiera duże ilości krzemionki.

Zbiera się zielone pędy podczas słonecznej pogody w lecie. Ponieważ właściwości lecznicze ma ze skrzypów tylko skrzyp polny, istotne jest prawidłowe rozpoznanie gatunku.

Ma działanie moczopędne i oczyszczające. Zioło stosuje się na skąpomocz, zapalenie dróg moczowych i pęcherza moczowego, na oczyszczenie dróg moczowych ze złogów i zapobiegawczo w kamicy nerkowej. Preparaty ze skrzypu wspierają także leczenie miażdżycy, krwotoków, reumatyzmu. Ponadto pobudza przemianę materii, odtruwa organizm, działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Pozwala zmniejszyć obfitość krwawienia menstruacyjnego.

Długie stosowanie skrzypu obniża zawartość witaminy B1 w organizmie.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
Środowsko: leśne, synantropijne.
Użytek: zioła, chwasty, roślina lecznicza.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: geofit.
Częstośc występowania gatunku: pospolity na całym terenie lub prawie całym terenie.
Dynamika rozprzestrzeniania się gatunku: gatunek zajmujący nowe stanowiska.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=216.
Status popularności rośliny: gatunek powszechnie znany, roślina bardzo popularna, znajduje się pośród 100 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
		●	●	●								Skrzyp polny zarodnikuje.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich – Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
Hanna Wójciak – Porosty mszaki paprotniki, 978-83-7073-552-4, Multico 2003