Śliwa domowa, węgierka
Śliwa domowa, węgierka (Prunus domestica) to gatunek drzewa owocowego z rodziny różowatych. To mieszaniec tarniny i ałyczy. Znanych jest około 2000 odmian.
Wybrane podgatunki i odmiany:
- Prunus domestica subsp. syriaca - śliwa mirabelka - ma drobne, żółte owoce o miękkim miąższu.
- Prunus domestica subsp. italica - śliwa renkloda ulena - rodzi duże, zielonkawe owoce, z galaretowatym, żółtym miąższem.
- Wybrane odmiany:
- 'Amers' - odmiana deserowa ze Stanów Zjednoczonych, dużych, nieco spłaszczonych owocach, fioletowych z jasnym nalotem.
- 'Graf Althanns Reneklode' - odmiana renklody o jasnofioletowych owocach, tolerancyjna wobec podłoża i odporna na szarkę.
- 'Hanita' - wczesna odmiana węgierki, odporniejsza na mróz i choroby, samopylna. Pestka odchodzi od miąższu.
- 'Hauszwetsche' - odmiana węgierki, późna, samopylna, z odchodzącą od miąższu pestką, tolerancyjna wobec podłoża.
- 'Herman' - wczesna odmiana węgierki, niezbyt odporna na mrozy.
- 'Nancymirabelle' - odmiana mirabelki, popularna w uprawie.
- 'Ruth Gerstetter' - odmiana mało odporna na mrozy, do małych ogrodów.
- 'Węgierka zwykła' - odmiana o owocach o fioletowej, różowawej skórce z jasnym nalotem. Miąższ jest zielonożółty.
Występowanie i środowisko PL
Nie występuje w naturze. Pochodzi prawdopodobnie z Kaukazu. Bardzo często węgierka jest spotykana w uprawach z uwagi na smaczne owoce - śliwki.
Tryb życia i zachowanie
Kwitnie w okresie od kwietnia do maja. Drzewo to jest wrażliwe na mróz. Podłoże może być gliniaste.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość 10 m.
Liście są pomarszczone, mają długość do 8 cm, odwrotnie jajowate, ogonkowe.
Kwiaty są białe.
Owoc jajowaty, najczęściej fioletowy, o długości około 3 cm, u niektórych odmian wielkości nawet małego jabłka. Oprócz fioletu, mamy jeszcze owoce zielonkawe, żółte, czerwone i granatowe.
Ochrona i zagrożenia DD
W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych ze względu na brak danych nie określono statusu zagrożenia wymarciem dla tego gatunku.
Ciekawostki
Drewno śliwy jest wykorzystywane w meblarstwie.
Synonimy
W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:
- Prunus communis Huds.
- Prunus italica Borkh.
- Prunus insititia L.
- Prunus syriaca Borkh.
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: drzewo.
- Stanowisko: nasłonecznione.
- Użytek: zioła, rośliny uprawne, roślina lecznicza, owoce.
- Strefy mrozoodporności: 5-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
- Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit, nanofanerofit.
- Kategoria przybysza: kenofit, roślina uprawiana.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=48.
- Status popularności rośliny: gatunek nie jest popularny w Polsce, niewiele osób interesuje się tą rośliną.
- Jadalność: Gatunek jadalny.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | Kwitnie śliwa domowa. |
Uprawa
| Czynności i właściwości | Opis |
|---|---|
| Odczyn gleby | Gleba lekko kwaśna. pH 5.5-6.5 |
| Właściwości gleby | Podłoże żyzne, średnio przepuszczalne, w przypadku mirabelki gliniaste. |
| Trudność uprawy | Uprawa i pielęgnacja łatwa. |
| Czas uprawy | Wieloletnia. |
| Nawożenie | Stosujemy nawozy organiczne. |
| Podlewanie | Wskazane, szczególnie w okresie suszy. |
| Mrozoodporność | Śliwa przemarza w zimie, szczególnie podczas srogich mrozów. |
| Przycinanie | Znosi dobrze. |
| Stanowisko | Nasłonecznione, osłonięte od wiatru. |
| Choroby i szkodniki | Szarka śliwy, rak drzew owocowych, torbiel śliwek, mszyce. |
| Dodatkowe informacje | Śliwę należy prześwietlać. Nie ścinamy grubych konarów. |
Zbiory i zastosowanie w zielarstwie
| Zastosowanie | Opis |
|---|---|
| Zastosowanie ogólne | Roślina przyprawowa i lecznicza. |
| Zastosowanie terapeutyczne |
|
| Sposób działania, właściwości lecznicze | Śliwki można jeść na surowo, przygotowywać z nich przetwory takie jak kompot, dżem, powidła. Nadaje się jako dodatek do mięs. Ze śliwek można wytwarzać śliwowicę i innych alkoholi. Owoc śliwy ma także lecznicze właściwości. Działa przeczyszczająco. Z pestek wytłacza się olej. Pestki śliwek zawierają witaminę B17. |
| Przyjmowana postać |
|
| Surowiec | Owoce. |
Pokrewne gatunki roślin
- wiśnia ptasia, czereśnia, trześnia (Prunus avium)
- śliwa wiśniowa, ałycza, mirabelka (Prunus cerasifera)
- wiśnia japońska, wiśnia piłkowana (Prunus serrulata)
- migdałek trójklapowy (Prunus triloba)
- śliwa tarnina (Prunus spinosa)
- migdałowiec pospolity, migdałowiec zwyczajny (Prunus amygdalus)
- brzoskwinia właściwa, brzoskwinia zwyczajna (Prunus persica)
- wiśnia wonna, antypka (Prunus mahaleb)
- morela zwyczajna (Prunus armeniaca)
- migdałek karłowaty (Prunus tenella)
- wiśnia wczesna (Prunus incisa)
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
- Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
- Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
- Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
- Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
© medianauka.pl, 2019-10-06, GAT-5292
Data aktualizacji artykułu: 2024-11-02