Słonecznik bulwiasty, topinambur

Słonecznik bulwiasty, topinambur (Helianthus tuberosus L.) to bylina z rodziny astrowatych, która w końcowym okresie wegetacji wytwarza charakterystyczne i jadalne bulwy (patrz zdjęcie w galerii). To roślina uprawna.

Występowanie i środowisko PL

To roślina rosnąca w Ameryce Północnej, uprawiana w Europie. Zasiedla lasy, prerie, skraje dróg, torfowiska, nieużytki, nadrzeczne zarośla.

Tryb życia i zachowanie

Topinambur kwitnie w okresie od sierpnia do października.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 60-300 cm.

Łodyga jest wyprostowana, owłosiona.

Liście lancetowate lub jajowate, o długości 10-23 cm są naprzeciwległe lub skrętoległe u dołu łodygi, na górze tylko skrętoległe, z długimi ogonkami (do 8 cm), całobrzegie, czasem piłkowane. Od spodu liście są owłosione.

Kwiaty są w koszyczkach. Kwiatów języczkowych jest od 10 do 20. Języczki od 24 do 40 mm długości i 10 mm szerokości. Kolor żółty.

Kłącza wytwarzają jadalne bulwy.

Ochrona i zagrożenia

To gatunek obcy w Polsce.

Ciekawostki

Topinambur wytwarza bulwy, które są nie tylko jadalne, ale są uważane za smaczniejsze od ziemniaków.

Zbiory i zastosowanie

Bulwy tej rośliny można przyrządzać poprzez gotowanie lub pieczenie, jak inne jarzyny. W celu poprawy smaku należy dodać przyprawy.

Pielęgnacja

To roślina odporna na mróz i dobrze rośnie w różnego rodzaju glebach, najlepiej dobrze spulchnionych, bogatych w składniki odżywcze i średnio wilgotnej. Wymaga stanowiska dobrze nasłonecznionego. Na zimę pozostawiamy zeschnięte pędy. Roślina może rosnąć wiele lat w tym samym miejscu.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: nasłonecznione.
Środowsko: leśne, synantropijne.
Użytek: rośliny uprawne, warzywa.
Strefy mrozoodporności: 4-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: geofit.
Kategoria przybysza: kenofit, roślina uprawiana.
Częstośc występowania gatunku: częsty w wielu rejonach.
Dynamika rozprzestrzeniania się gatunku: gatunek zajmujący nowe stanowiska.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=102.
Status popularności rośliny: gatunek powszechnie znany, roślina bardzo popularna, znajduje się pośród 100 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
							●	●	●			Kwitnie słonecznik bulwiasty (topinambur).

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Właściwości gleby	Podłoże głęboko spulchnione, żyzne, umiarkowanie wilgotne.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Zmianowanie	Topinambur może być uprawiany na tym samym miejscu przez wiele lat.
Mrozoodporność	Bulwy są odporne na mrozy.
Stanowisko	Nasłonecznione.
Rozmnażanie	Rozmnażanie bulwe wegetatywne.

Pokrewne gatunki roślin

Rekord szybkości w rozprzestrzenianiu się

Na obce gatunki należy uważać. Niewiele trzeba, aby sprowadzony do parku, ogrodu, stawu obcy gatunek wydostał się z hodowli i skolonizował ogromne obszary.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
Beata Grabowska, Tomasz Kubala – Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011