Sowy w Polsce
Czy w Polsce sowy występują pospolicie? Ile gatunków sów występuje w Polsce? Jak duże bywają nasze sowy i czy trudno je spotkać?
W naszym kraju występuje 13 gatunków sów, jeden gatunek z rodziny płomykówkowatych i 12 z rodziny puszczykowatych. Z tych 13 gatunków 9 odbywa u nas lęgi. Wszystkie nasze sowy są objęte ochroną ścisłą, a w przypadku puchacza, ochroną są objęte także miejsca jego rozrodu.
Spośród wymienionych niżej gatunków, zalatującymi do nas od czasu do czasu są: sowa śnieżna, sowa jarzębata, syczek i puszczyk mszarny.
Puszczyk uralski
Nie wszystkie sowy to wyłącznie ptaki nocne. Niektóre sowy są także aktywne za dnia, czego przykładem może być uszatka błotna.
Czy polskie sowy odlatują na zimę do ciepłych krajów? Większość naszych sów prowadzi osiadły tryb życia. Tylko niektóre gatunki migrują za pokarmem. Do takich migrujących gatunków należy uszatka błotna, sowa jarzębata i sowa śnieżna.
Polskie sowy są zwykle samotnikami. Tylko podczas lęgów niektóre gatunki gromadzą się w większe grupy.
Sowy są trudne w obserwacji. Po pierwsze są aktywne o zmierzchu i w nocy, po drugie - potrafią przelecieć nad naszą głową zupełnie bezszelestnie.
Występowanie
Nasze krajowe gatunki występują w różnorodnych środowiskach. Można je spotkać w lasach, na pastwiskach, łąkach i polach, w parkach, na cmentarzach i w centrach miast. Warto podkreślić, że pewne gatunki występują tylko w konkretnych środowiskach.
Polowanie
Aż trudno uwierzyć, że puchacz jest w stanie upolować nawet lisa! Zwykle jednak ofiarami naszych sów padają norniki, myszy, płazy i gady, ptaki. Sowy zjadają też owady. Zdarza się też, że sowę spotkamy przy padlinie.
Ciekawym zwyczajem sów polujących na ssaki jest to, że swoim ofiarom przed zjedzeniem zwykle pozbawiają głowy. Upolowane ptaki zaś są oskubywane z piór.
Niestrawione resztki sowy zwracają w postaci wypluwek.
Sowom w polowaniu pomaga świetny wzrok, ale jeszcze bardziej słuch, dzięki któremu ptaki te są w stanie zlokalizować mysz, która porusza się pod warstwą śniegu.
Sowa wypatruje lub nasłuchuje ofiary ze stanowiska obserwacyjnego lub lub podczas bezszelestnego lotu patrolowego.
Rozród
Gatunki polskie to monogamiści, nierzadko łączące się w pary na całe życie. Najczęściej w ciągu roku para wyprowadza jeden lęg w ciągu roku, wyjątkowo dwa lub więcej.
Sowy nie budują gniazd. Samica składa jaja najczęściej w dziupli lub opuszczonego gniazda krukowatych, a także w zakamarkach różnych budynków, formacjach skalnych, a czasem nawet na ziemi.
Samica może znieść nawet kilkanaście jaj i wychować liczne potomstwo w latach, w których jest dostatek pożywienia. Gdy pożywienia jest mało, legi mogą się nie odbyć w ogóle. Jaja są wysiadywane przez około miesiąc.
Rekordy
Najbardziej pospolite sowy polskie to puszczyk (Strix aluco) i uszatka (Asio otus), które można spotkać nawet w miastach.
Puchacz zwyczajny
Największą polską sową jest puchacz (Bubo bubo), który osiąga nawet 4,2 kg wagi i 78 cm długości ciała. Gatunkiem najmniejszym z krajowych sów jest sóweczka (Glaucidium passerinum), która wazy zaledwie 80 g i mierzy 19 cm długości ciała.
Sowy polskie - wykaz gatunków
Oto gatunki sów występujących w Polsce:
Tyto alba
Płomykówka to typowy przedstawiciel rodziny płomykówek. Szlara ma kształt serca, jest rdzawa wokół oczu, reszta biała. Grzbiet jest szarobrązowy, kropkowany. Jest ptakiem osiadłym i aktywnym w nocy.
Athene noctua
Pójdźka to rzadka u nas, niewielka sowa o brązowym upierzeniu z jasnym plamkowaniem. Sowa ta ma dość niewielkie rozmiary i okrągłą sylwetkę.
Bubo bubo
Puchacz to największa z sów, rzadko spotykany w Polsce. Na głowie dwie kępy piór przypominają uszy. Puchacz doskonale widzi i słyszy. Ma charakterystyczne żółte lub pomarańczowe tęczówki oczu.
Bubo scandiacus
Sowa śnieżna to drapieżny ptak o pięknym, białym upierzeniu z ciemnymi plamkami. Ma charakterystyczną białą szlarę wokół dzioba. Ma opierzone nogi. Samiec jest prawie cały biały, samica jest lekko nakrapiana.
Strix aluco
Puszczyk to najliczniejsza sowa w naszym kraju. Szlara ma kolisty kształt. Ciało pokryte ciemnymi, wzdłużnymi plamami. Lotki i sterówki są ciemnobrązowe. Pokrywy skrzydłowe mają białe końcowe plamy ułożone w 3 rzędy.
Strix nebulosa
Puszczyk mszarny to rzadko występująca w naszym kraju sowa dość dużych rozmiarów. Szlara jest kolista, duża, przy oczach i dziobie - biały wąs. Pióra na grzbiecie brązowe, z kremowymi, białawymi plamami.
Strix uralensis
Puszczyk uralski to piękna sowa, zamieszkująca lasy iglaste z rozległymi bagnami i polanami, występująca również w Polsce. Ma długi i zaostrzony ogon. Nie występuje dymorfizm płciowy w upierzeniu. Samica jest większa od samca.
Surnia ulula
Sowa jarzębata to rzadka w Polsce sowa, aktywna w dzień, , czatująca na ofiary na czubku drzewa. U sowy tej występuje dłuższy ogon niż u innych gatunków tej rodziny ptaków.
Glaucidium passerinum
Sóweczka to najmniejsza sowa występująca w Polsce. Jest wielkości szpaka. Występuje tylko w starych borach iglastych. Pierś jest jasna, ciemno prążkowana. Spód jest biały, ciemno i grubo kreskowany.
Otus scops
Syczek to gatunek małej sowy z rodziny puszczykowatych. Samiec i samica ubarwione są tak samo. Występuje forma szara oraz ruda. Sowa ta ma słabo widoczną szlarę. Skoki są słabo opierzone, palce nagie, szarawe.
Asio otus
Sowa uszata, zwana także uszatką, to chroniona sowa wielkości wrony o charakterystycznych piórach przypominających uszy. Uszatka jest aktywna o zmierzchu i nocą. Dzień spędza w koronie drzew. Poluje na terenie otwartym.
Asio flammeus
Uszatka błotna, sowa błotna to sowa z rodziny puszczykowatych, jeden z niewielu gatunków sów prowadzących dzienny tryb życia. Ma jasną szlarę, okrągłą maskę wokół oczu. Oczy są żółte. Nad maską czasem widać pęczki piór.
Aegolius funereus
Włochatka to bardzo nieliczny w Polsce gatunek sowy. Ma dość dużą głowę zaopatrzoną w duże oczy z żółtymi tęczówkami. Wierzch ciała jest brązowy z jasnymi plamkami. Spód jest jasny z brązowym plamkowaniem.
Ostatnio opublikowane w Pytajniku
Zobacz też
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
- Andrzej Kruszewicz - Ptaki Polski t.1,2, 978-837763-073-0, Multico Oficyna Wydawnicza 2011
- Einhard Bezzel - Ptaki, ISBN 978-83-7073-454-1, MULTICO Oficyna Wydawnicza 2010
- Michał Radziszewski, Mateusz Matysiak - Atlas Ptaków Polski - ilustrowana encyklopedia, ISBN 978-83-7705-659-2, Fenix
- Justyna Mrowiec - Sowy tajemnicze i nieuchwytne, ISBN 978-83-280-0781-9, GW Foksal
© medianauka.pl, 2022-01-01, A-4298