Stonka ziemniaczana

Stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata) to chrząszcz z rodziny stonkowatych, znany powszechnie i największy szkodnik upraw ziemniaków. Kształt ciała owalny z płaskim spodem. Głowa i dość duże przedplecze mają pomarańczowy kolor z czarnymi plamkami, pokrywy skrzydłowe są jasnożółte w ciemne paski. Larwy mają krępą budowę ciała, są czerwone z czarnymi plamkami (tuż po wylęgu są żółte), małą czarną głowę. Są wyposażone w niewielkie odnóża.

Występowanie i środowisko PL

Owad ten pierwotnie występował w Ameryce Północnej. Wraz z masową uprawą ziemniaka rozprzestrzenił się na inne obszary. Obecnie występuje także w Europie, Azji i Ameryce Południowej. W Polsce jest obecny na terenie całego kraju. Jest tam, gdzie znajdują się uprawy ziemniaka.

Tryb życia i zachowanie

Zimują owady dorosłe w glebie na głębokości nawet 50 cm. Schodzenie do ziemi osobników dorosłych odbywa się od połowy sierpnia.

Pożywienie

Larwy i osobniki dorosłe żywią się liśćmi ziemniaka. Imagines żywią się także liśćmi tytoniu, dębu.

Rozmnażanie

W ciągu roku może się pojawić jedno lub dwa pokolenia. Samica składa od spodu liści od 500 do 2500 jaj. Pomarańczowe, owalne jaja składa w skupiskach. Po 10-15 dniach z jaj wylęgają się żółte larwy. Larwy przechodzą 3 linienia. Wówczas schodzą do ziemi i wraz z czwartym linieniem owad przepoczwarza się. Larwy rozwijają się przez 20 dni. Przepoczwarzenie się trwa 3 tygodnie i przypada na lato. Osobniki dorosłe po krótkim żerowaniu składają jaja, z których znów lęgną się larwy. W Europie to pokolenie zwykle nie przeżywa.

Ochrona i zagrożenia

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Jest to największy szkodnik upraw ziemniaka. Przy dużej liczbie stonki, pole uprawne może być doszczętnie zniszczone.

Ciekawostki

Pierwotnie stonka ziemniaczana żerowała na roślinach psiankowatych wyłącznie na obszarze Gór Skalistych. Wraz z uprawą ziemniaka owad ten odkrył go jako źródło pożywienia i błyskawicznie zaczął się rozprzestrzeniać. W 1877 roku pojawił się także w Europie. W Polsce stonka ziemniaczana pojawiła się krótko po II wojnie światowej. Ekspansja była bardzo szybka, gdyż stonka nie miała wcale naturalnych wrogów. Niedawno część gatunków biegaczowatych oraz szarańczaków zaczęło polować na larwy stonki.

Czasem dla określenia tego owada używa się nazwy chrząszcz kolorado.

Pokrewne gatunki owadów

Największy chrząszcz na świecie

Jaki chrząszcz jest uznawany za największego na świecie? Gdzie żyje i czy odbiega znacznie rozmiarami od krajowych gatunków?

Czy w Polsce można jeszcze odkryć nowe gatunki zwierząt?

Można się spotkać z przekonaniem, że w świecie zwierząt w Polsce wszystko już zostało zbadane. Czy rzeczywiście?

Jak szybko latają owady?

Owady są jedynymi bezkręgowcami, które potrafią latać. Rozpiętość prędkości i różnych gatunków jest znaczna i może być zaskakująco duża.