Świstun

Zdjęcie okazu z ZOO we Wrocławiu © Krzysztof Trawiński - medianauka.pl

Świstun (Anas penelope) to ptak z rodziny kaczkowatych, mniejszy od krzyżówki, z grupy kaczek właściwych. Samiec (widoczny na zdjęciu) ma bogate ubarwienie, głowa w charakterystycznym kolorze rdzawym. Ma jasnozielone lusterko. Samica skromniej ubarwiona, przeważa kolor brązowy. Dziób krótki, czoło wysokie. W szacie godowej samiec ma głowę i szyję kasztanowatą, a na czole jaśniejsza plama. Pierś czerwonawa, spód biały. Grzbiet i boki prążkowane. W szacie spoczynkowej samiec podobny do samicy, która ma boki czerwonawe, ciemniejszy grzbiet, głowa brunatna, biały brzuch.

Występowanie i środowisko PL

Jeziora i stawy mocno zarośnięte, sąsiadujące ze zbiornikami czystej wody, wybrzeże morza (spotykany w trakcie przelotów w dużych grupach). Północna część Eurazji, zimuje w zachodniej i południowej części Europy oraz południowej Azji, także w Afryce. Bardzo rzadki w Polsce (zaledwie kilka par lęgowych). Chętnie żeruje na łąkach i pastwiskach.

Tryb życia i zachowanie

Gatunek wędrowny. Przeloty od września do kwietnia. Lata szybko z charakterystycznym poświstem. Samiec świstuna wydaje gwiżdżące odgłosy. Samica wydaje chrapliwy odgłos "krrr".

Pożywienie

Pokarm roślinny, głównie zielone części roślin, korzenie traw, trawa morska, glony.

Rozmnażanie

Gniazdo znajduje się na ziemi w pobliżu wody, ukryte pośród roślinności przybrzeżnej. Wyprowadza 1 lęg w roku. Okres lęgowy przypada na koniec maja do lipca. Samica składa 4-11 jaj, które samica wysiaduje 22-28 dni. Świstuny tworzą pary trwalsze niż u innych kaczek. Samiec bierze udział w wychowaniu młodych. Pisklęta przebywają w gnieździe 1 dzień, po czym udają się w kierunku wody. Świetnie chodzą, pływają i nurkują niemalże od chwili wyklucia. Po 45 dniach potrafią już latać. Dojrzałość płciową osiągają po 1-2 latach życia.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

Świstun na żerowanie poświęca większą część dnia a także część nocy.

Synonimy

W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:

Mareca penelope (Linnaeus, 1758)

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
●	●	●	▸					●	●	●	●	Trwają przeloty świstuna w Polsce. To okres zimowania tego ptaka, także w Europie.
				◂	●	▸						Trwa okres lęgowy świstuna.