Szafran wiosenny, krokus
© Pavel – stock.adobe.com
Szafran wiosenny, krokus (Crocus vernus (L.)Hill) to gatunek wieloletniej rośliny cebulowej z rodziny kosaćcowatych - znany powszechnie zwiastun wiosny.
Występowanie i środowisko PL
Rośnie na łąkach i polanach w strefie regla dolnego na pogórzu. Na halach spotykany bardzo rzadko. W Polsce naturalnie występuje w Karpatach (Tatry, Gorce, Babia Góra, Pilsk, Wielka Racza, Leskowiec) oraz w Brzesku i Bochni. Pionowy zasięg występowania to 1300 m n.p.m. To także roślina uprawiana w naszych ogrodach jako roślina ozdobna.
Tryb życia i zachowanie
Kwitnie w okresie od marca do kwietnia. Pojawia się często masowo na pokrytych jeszcze śniegiem polanach i pastwiskach górskich.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość 15-20 cm.
Liście w liczbie od 2 do 4 mają od 4 do 8 mm szerokości, są lancetowate, rozwijające się dopiero po kwitnieniu.
Kwiaty są fioletowe, rzadziej białe, wsparte na podsadce przypominającej papier. Kwiat ma 6 płatków. Słupek pomarańczowy, pylniki żółte w liczbie trzech. Gardziel kwiatu jest owłosiona.
Owoc to torebka zawierająca wiele nasion.
Bulwa tworzy cebulę pokrytą łuskami. Z bulwy wyrasta tylko jeden kwiat.
Ochrona i zagrożenia
Gatunek ten znajduje się pod ścisłą ochroną. Populacji krokusa szkodzi zaniechanie wypasu owiec. W celu ochrony tej rośliny wprowadzono w niektórych rejonach występowania tego gatunku tak zwany wypas kulturowy.
Synonimy
W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:
- Crocus scepusiensis (Rehm. et Woł) Borbas - szafran spiski
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: bylina.
- Stanowisko: nasłonecznione.
- Środowsko: górskie, łąkowe.
- Użytek: rośliny ogrodowe, skalniak.
- Strefy mrozoodporności: 4-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
- Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: geofit.
- Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=8-23.
- Status popularności rośliny: gatunek powszechnie znany, roślina bardzo popularna, znajduje się pośród 100 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
- Ochrona: Gatunek objęty ochroną częściową. Więcej w artykule: Rośliny chronione w Polsce.
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | Kwitną krokusy na górskich łąkach. |
Pokrewne gatunki roślin
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
- Beata Grabowska, Tomasz Kubala – Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
© medianauka.pl, 2018-07-14, GAT-13945
Data aktualizacji artykułu: 2024-10-28