Terrarystyka - hodowla płazów, gadów i owadów oraz ssaków

Terrarystyka to hodowla zwierząt w terrarium. Dziedzina ta obejmuje planowanie, budowę, urządzanie i prowadzenie terrarium, hodowlę i pielęgnację trzymanych w nim organizmów, w tym roślin.

Słowo "aqua" oznacza w łacinie wodę, zaś "terra" - ziemię. Tak jak w akwarystyce zajmujemy się hodowlą ryb i roślin wodnych, tak w terrarystyce zajmujemy się hodowlą płazów, gadów, owadów i innych bezkręgowców.

Tutaj wyjątkowo omówimy także warunki hodowli ssaków.

Podopieczni terrarystów nie mogą być tak związani ze swoimi właścicielami jak psy, czy koty. Celem hodowli żółwi, węży, żab, czy owadów jest przed wszystkim lepsze poznanie i obserwacja tych zwierząt. Zwykle terraryści to wielcy entuzjaści i miłośnicy zwierząt, gdyż opieka nad mieszkańcami terrarium wymaga sporo wysiłku, czasu i pieniędzy.

Zwierzęta w terrarium

Płazy

W terrarium można hodować płazy, w tym żaby, ropuchy, salamandry i traszki, a także wiele innych. Wiele z tych gatunków wraz z warunkami ich hodowli opisano w niniejszym serwisie. Oto wybrane artykuły:

Aksolotl meksykański

Żabka złota

Chwytnica plamobrzucha

Gady

Wśród gadów można znaleźć w domowych terrariach żółwie, węże (w tym jadowite), jaszczurki, a nawet krokodyle. Wiele z gatunków gadów wraz z warunkami ich hodowli opisano w naszym portalu.

Jaszczurki

Agama brodata

Agama pustynna

Gekon lamparci

Gekon (felsuma) madagaskarski

Kameleon jemeński

Kameleon lamparci

Anolis olbrzymi (kubański, rycerzyk)

Bazyliszek płatkogłowy

Legwan obrożny

Waran stepowy (pustynny)

Węże

Boa dusiciel

Pyton tygrysi ciemnoskóry

Żółwie

Żółw sundajski

Żółw żółtobrzeżny

Żółwiak kolcowaty

Żółw zawiasowy

Terapena ozdobna, żółw pudełkowy

Żółw czerwonolicy

Bezkręgowce

Wśród bezkręgowców w terrariach można znaleźć wiele owadów, niektóre ślimaki, raki, wije, pająki i skorpiony.

Patyczak rogaty(igielnik)

Ssaki

W terrariach trzymane są także niektóre ssaki, takie jak chomiki, skoczki pustynne i świnki morskie.

Lotopałanka karłowata

Rośliny w terrarium

W terrariach nieodzownym elementem są także rośliny. Omówimy tutaj także wiele gatunków roślin, które są hodowane w terrariach.

Ochrona gatunkowa

Kiedyś w domowych terrariach można było hodować wiele gatunków, w tym prawie wszystkie polskie płazy i gady. Dziś ze względów prawnych nie jest to już możliwe. Krajowych gatunków nie wolno odławiać i nimi handlować. Hodowla wielu gatunków obwarowana jest wieloma regulacjami krajowymi i unijnymi. Są to między innymi:

• Czerwona Lista Konwencji Waszyngtońskiej, Konwencja o międzynarodowym handlu gatunkami zagrożonymi (CITES - Convention on International Trade in Endangered Species), ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Rozporządzenie Rady (WE) Nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi Rozporządzenie Komisji (UE) nr 750/2013 z dnia 29 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 338/97 w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi wiele innych - większość regulacji znajdziesz na stronie Ministerstwa Środowiska.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2011 nr 237 poz. 1419)

Aby mieć pewność, że dany gatunek możemy zgodnie z prawem zakupić i trzymać w domu, należy zawsze zapoznać się z aktualnym stanem prawnym w odpowiednich organach ochrony przyrody (np. w Ministerstwie Środowiska).

Sprawdź, czy dany gatunek znajduje się na liście CITES.

Od dnia 15 listopada 2008 na podstawie artykułu 64 ust.1 Ustawy o ochronie przyrody obowiązkowi zgłoszenia do rejestru starosty podlegają żywe płazy, gady, ptaki i ssaki z gatunków ujętych w załącznikach (aneksach) A i B do Rozporządzenia Rady Wspólnoty Europejskiej Nr 338/97. Przy kupnie któregokolwiek z wymienionych w załącznikach zwierząt należy żądać następujących dokumentów: dowodu kupna-sprzedaży (lub przekazania) oraz zaświadczenia o urodzeniu w hodowli (lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość kupowanego zwierzęcia, np. zezwolenia na import do Polski).

Dodatek A zawiera gatunki organizmów żywych, których nie można wwozić wywozić z UE, kupować, sprzedawać i wykorzystywać w jakikolwiek komercyjny sposób. Wyjątki i odstępstwa zdarzają się dla osobników urodzonych w niewoli. Konieczne jest także znakowanie i rejestracja tych osobników, zaświadczenie CITES wydane przez odpowiednie organy. W dodatku tym można znaleźć krokodyle, aligatory, hatterię, kameleona pospolitego,warany, legwany, rzadkie gatunki dusicieli, salamandry i ropuchy.

W dodatku B znajdują się gatunki, które mogą być przemieszczane między krajami Unii Europejskiej. Konieczny jest jednak dokument legalnego nabycia osobnika i zaświadczenie, że zwierzę jest urodzone w niewoli. Znaleźć w tym dodatku można niektóre kameleony, iguanę zieloną, niektóre żółwie, niektóre warany,żabę ryczącą, aksolotla i wiele innych.

Rodzaje i budowa terrarium

Budowa i wyposażenie terrarium zależne jest nie tylko od upodobań i możliwości hodowcy, ale także albo przede wszystkim od wymagań koniecznych do utrzymania w dobrej kondycji danego gatunku zwierzęcia. Czasem terrarium musi być wysokie, innym razem o dużej kubaturze, określonym kształcie itp. Zawsze w terrarium należy utrzymać odpowiednie warunki życia, naśladujące naturalne środowisko zwierząt. Do podstawowych parametrów utrzymania należą: powietrze, światło, ciepło i wilgoć.

Wyróżniamy terraria:

• nieogrzewane suche
• nieogrzewane wilgotne
• ogrzewane suche
• ogrzewane wilgotne
• błotne (paludarium)
• wodne (akwaterrarium)
• ogrodowe

Terraria w różnych rodzajach, rozmiarach są dostępne w sklepach zoologicznych. Nietrudno jest je też wykonać samemu.

Wyposażenie terrarium

Urządzenie terrarium jest uzależnione od rodzaju zwierzęcia, które chcemy hodować. Do podstawowego wyposażenia terrarium należy:

• podłoże, na które może się składać:
  • piasek rzeczny
  • kamyczki
  • tarasy
  • lekka ziemia (leśna)
  • torf
• przedmioty dekoracyjne takie jak:
  • kamienie
  • płytki kamienne
  • gałęzie
  • konary
  • korzenie drzew
  • korek ozdobny
  • groty
  • jaskinie
  • mostki
  • tarasy
  • sztuczne drzewka
• ścianki, którymi mogą być
  • samoprzylepne, szorstkie wykładziny dywanowe
  • płytki korkowe
  • korek prasowany
  • kratki z drewnianych listewek lub bambusa
  • kora
  • cienkie deseczki
  • folie przylepne
• oświetlenie, zapewniające światło i ciepło wraz z termometrem
• ogrzewanie, w przypadku, gdy oświetlenie nie jest wystarczające w postaci:
  • ogrzewania podłogowego
  • płyty grzejne
  • maty i folie grzejne
  • reptile stone
• zbiorniczki na wodę do picia i kąpieli
• urządzenia do utrzymywania wilgotności wraz z higrometrem

Jak i gdzie kupować zwierzęta?

Przede wszystkim jeżeli boisz się wziąć swojego przyszłego podopiecznego do ręki, nie powinieneś go kupować. To podstawowa zasada.

Zwierzę do terrarium można kupić w dobrym sklepie zoologicznym, gdzie sprzedawca poradzi także w sprawie sposobu utrzymania zakupionego gatunku. Czasem warto nawiązać kontakt z hodowcą, który zapewne ma lepsze doświadczenie w hodowli niż sprzedawca w sklepie zoologicznym.

Kupowany okaz powinien wyglądać czysto i zdrowo. Należy sprawdzić stan skóry, czy nie ma naruszeń, zadrapań, pasożytów, guzów, wrzodów itp. Zwierzę nie może być wychudzone lub nabrzmiałe. Oczy powinny być przejrzyste, nie zaklejone. Kończyny, palce, pazury powinny być prawidłowo wykształcone, kompletne. Warto wziąć zwierzę do ręki i sprawdzić, czy nie jest apatyczne. Zwierzę (jaszczurka lub żaba) powinno się bronić poprzez wyrywanie z ręki. Okolice steku powinny być czyste.

Dowiedz się, czy zwierzę jest schwytane na wolności, czy urodzone w niewoli. W tym drugim przypadku zwierzęciu będzie łatwiej się zaaklimatyzować do twojego terrarium.

Pokarm i jego zdobywanie

Potrzeby pokarmowe są ściśle uzależnione od gatunku trzymanego w terrarium.

Wyłącznie pokarm roślinny przyjmuje niewiele zwierząt. Należą do nich żółwie lądowe, biczogony, legwan zielony oraz wiele bezkręgowców. Należy im podawać zawsze świeży, nie pryskany pokarm, czysty, najlepiej pokrojony. Do pokarmu roślinnego zaliczamy warzywa, owoce, mniszek lekarski.

Większość zwierząt w terrariach spożywa jednak pokarm zwierzęcy, najlepiej żywy. Są to zwykle owady i ich larwy, ślimaki, dżdżownice, pająki, oseski ssaków, małe ssaki. Pokarm ten możemy:

• chwytać samemu
• kupować (najczęściej są to larwy mącznika młynarka, szarańcza wędrowna, świerszcz domowy, świerszcz polny, barciaki, muszki owocowe, dżdżownice itp.)
• hodować

Rodzaj i częstotliwość podawania pokarmu zawsze dostosowujemy do rodzaju gatunku. Pokarm musi być również urozmaicony.

Opieka zdrowotna, choroby zwierząt

Dbanie o zdrowie i dobrą kondycję naszych podopiecznych w terrarium to podstawa. Lista chorób, jakich mogą nabawić się nasi podopieczni jest imponująca. Należą do nich infekcje wirusowe, grzybowe, pasożyty, guzy, choroby spowodowane niedoborem witamin i składników mineralnych.

Zwierzęta hodowane w terrariach są zwykle odporne na ból, nie potrafią wydawać odgłosów, przez co dość późno zauważamy zwykle objawy chorób. Dlatego tak ważna jest dokładna obserwacja zwierząt.

Do najczęstszych objawów należy: długotrwała zmiana zachowania, apatia, ograniczenie poruszania się, biegunka, odmawianie przyjmowania pokarmu.

Chore osobniki natychmiast izolujemy i udajemy się z nimi do weterynarza.

Zranienia, choroby skóry, wrzody można próbować w ciągu kilku dni samemu.

Podstawowe zasady zdrowego utrzymania to:

• kupowanie zdrowych i silnych okazów
• stosowanie kwarantanny dla nowo zakupionych osobników
• hodowanie zgodnie z wymaganiami gatunkowymi
• higieniczne wyposażenie terrarium
• utrzymywanie czystości w terrarium
• częsta zmiana wody w terrarium
• utrzymywanie higieny racjonalne (niezbyt częste)
• podawanie urozmaiconego pokarmu
• podawanie witamin i składników mineralnych
• kontakt z lekarzem weterynarii
• dokładna obserwacja podopiecznych

© medianauka.pl, 2014-03-23, A-2492