Walenie

Walenie (Cetacea) to rząd ssaków, które żyją wyłącznie w środowisku wodnym i nie są zdolne do poruszania się na lądzie. Zaliczamy do nich dwa podrzędy: fiszbinowce i zębowce. Wyróżniamy jeszcze jeden podrząd: Archaeoceti, do którego zaliczamy wymarłe już gatunki. Rząd waleni liczy dziś 69 gatunków w 12 rodzinach. W Bałtyku obserwowano 11 gatunków, stale żyje tylko jeden gatunek - morświn.

Rodziny

Alfabetyczny wykaz opublikowanych rodzin.

Nazwa rodzinyNazwa
łacińska
Liczba gatunków Czy występuje
w Polsce?
ŚwiatPolska
delfinowateDelphinidae392Tak
iniowateIniidae30Nie
kaszalotowatePhyseteridae10Nie
kogiowateKogiidae20Tak
morświnowatePhocoenidae71Tak
narwalowateMonodontidae21Tak
płetwalowateBalaenopteridae80Tak
pływaczowateEschrichtiidae10Tak
suzowatePlatanistidae20Tak
walenikowateNeobalaenidae10Tak
walowateBalaenidae40Nie
zyfiowateZiphiidae230Tak


Występowanie i środowisko

Występują w oceanach i morzach całego świata, a także w niektórych rzekach i jeziorach.

Tryb życia i zachowanie

Walenie potrafią szybko pływać (do 48 km/h). Odbywają dalekie wędrówki w oceanach.


Morfologia i anatomia

Są to największe zwierzęta jakie dziś i kiedykolwiek żyły na ziemi, gdyż osiągają rozmiar 30 metrów i wagę 135 ton. Z wyglądu przypominają ryby. Kończyny są przekształcone w płetwy. Płetwa ogonowa, która stanowi główny narząd ruchu jest ustawiona poziomo, odwrotnie niż u ryb. Czasami na grzbiecie fałd skórny tworzy płetwę grzbietową. Bark owłosienia (zdarzają się włosy w okolicach pyska). Walenie pojawiły się w eocenie i pochodzą od ssaków lądowych.

Podskórna warstwa tłuszczu stanowi izolację cieplną. U wielorybów ma ona grubość nawet 70 cm. Kości mają gąbczastą budowę, są przesycone tłuszczem, są bardzo lekkie. U zębowców występują proste zęby, u fiszbinowców zęby nie występują, za to z podniebienia wykształciła się rogowa substancja, która służy do odcedzania z wody pokarmu, nazywana fiszbinem. Jelita są długie i przystosowane do trawienia pokarmu połkniętego w całości. Otwory nosowe umiejscowione są na czubku głowy, są zwykle zamknięte i otwierają się, gdy zwierzę się wynurza aby zaczerpnąć powietrza. Zaskakuje mała objętość płuc. Tlen magazynowany jest w mięśniach, które zawierają dużą ilość mioglobiny. Układ oddechowy i układ krążenia jest przystosowany do długich, prawie godzinnych zanurzeń, jak i do zanurzeń na głębokość nawet 1000 metrów. Zapasy tlenu są też podczas oddychania niezwykle szybko odtwarzane. Mózg jest niezwykle mocno rozwinięty. Walenie mają słaby wzrok i węch. Słuch jest najsilniejszym zmysłem. Wykorzystują echolokację.

Rozmnażanie

Samice rodzą zwykle jedno, dobrze rozwinięte młode. Mleko zawiera 50% tłuszczu. Matka wstrzykuje mleko do pyska małego.

Pożywienie

Orki są drapieżnikami i polują na inne ssaki i ptaki wodne oraz duże ryby. Pozostałe zębowce żywią się rybami i głowonogami. Fiszbinowce odżywiają się planktonem, który odzyskują z "przesiewania" za pomocą fiszbinu wody.

Ochrona i zagrożenia

Wiele gatunków jest zagrożonych wyginięciem. Należą do nich: Lipotes vexillifer, Platanista minor, Balaenoptera musculus, Megaptera novaeanglie, Balaena glacialis, Balaena mysticetus.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danego rzędu. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rzędu)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rzędu)

Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rzędu)


Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Niektóre walenie potrafią nurkować na głębokość 1000 metrów!

Płetwal błękitny (Balaenoptera musculus) to największy ssak żyjący obecnie i w przeszłości na świecie.


Kalendarz przyrody

123456789101112

Opis

      Białucha arktyczna: Rodzą się cielęta białuchy.
         Delfin zwyczajny: Rodzą się delfiny zwyczajne.
       Delfinowiec białonosy: Rodzą się cielęta delfina białonosego.
        Morświn zwyczajny: Trwa okres godowy morświnów
         Morświn zwyczajny: Rodzą się młode morświny
          Płetwal zwyczajny: Rodzą się finwale.
Pokaż tylko bieżące wydarzenia



Powiązane quizy

Ssaki Polski — quiz

Liczba pytań: 30
Quiz szkolny
Średni wynik:
19.48 / 64.93%
2024-01-20


Czy tylko nietoperze używają echolokacji?
Echolokacja jest to zdolność do określania położenia obiektów w przestrzeni na podstawie echa akustycznego. Czy tylko nietoperze widzą w ciemności w ten sposób?

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:


© medianauka.pl, 2014-01-09, RZAD-38
Data aktualizacji artykułu: 2022-09-10




Udostępnij
©® Media Nauka 2008-2023 r.