Winorośl właściwa

Winorośl właściwa, latorośl winna (Vitis vinifera) to gatunek zdrewniałego pnącza z rodziny winoroślowatych, często uprawiany. Znanych jest około 10 000 odmian, pośród których znajdują się odmiany deserowe o dużych i pozbawionych pestek owocach. To roślina uprawna, z której wytwarza się głownie wino (80% upraw). Z jagód winorośli wytwarza się też rodzynki. Z nasion zaś wytwarza się olej. Wytłoki z owoców stanowią paszę dla zwierząt.

Znane są trzy podgatunki:

V. v. silvestris - winorośl leśna o jagodach małych, nieco wydłużonych, niebieskich i kwaśnych w smaku.
V. v. caucasica - podgatunek kaukaski - ma podobne właściwości jak wyżej wymieniony, występuje w Kaukazie.
V. v. sativa -podgatunek uprawiany w Europie, nie występujący w stanie dzikim.

Występowanie i środowisko PL

Gatunek spotykany u nas w uprawach. To roślina uprawiana w Europie, północnej części Afryki, w Azji.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w czerwcu.

Morfologia i anatomia

Osiąga długość 40 m.

Liście są szerokie, najczęściej 3-7 klapowe.

Kwiaty są drobne, żółtozielone.

Owoce to jagody o średnicy 6-22 mm, zebrane w grona, zielone lub fioletowe, w odmianach także żółte, czerwone, czarne. Winne jagody zawierają aż 16-21% cukru (przede wszystkim glukozy i fruktozy), 0,4-0,5% kwasów organicznych, ponadto garbniki, sole mineralne i mnóstwo witaminy C.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

To roślina udomowiona prawdopodobnie w Azji Mniejszej oraz na Kaukazie, znana od ponad 6000-7000 lat. W Europie zaczęli ją uprawiać Fenicjanie w II w. n.e.

Pytania

Jak się nazywa plantacja winorośli?

To winnica.

Które wino jest zdrowsze, białe czy czerwone?

Nie ma jednoznacznych dowodów na to, które wino jest zdrowsze. Warto zaznaczyć, że sok z winogron jest równie zdrowy.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: krzew.
Stanowisko: nasłonecznione.
Użytek: zioła, rośliny uprawne, rośliny uprawne przemysłowe, roślina lecznicza, owoce.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: liana, pnącze.
Kategoria przybysza: kenofit, roślina uprawiana.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=38, 57, 76.
Status popularności rośliny: gatunek znany, znajduje się pośród 1000 najbardziej popularnych i znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
					●							Kwitnie winorośl właściwa.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Odczyn gleby	Odczyn od obojętnego do lekko zasadowego.
Właściwości gleby	Gleba musi być zasobna w wapń.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja trudna i wymagająca.
Czas uprawy	Wieloletnia, nawet kilkadziesiąt lat.
Mrozoodporność	Rośliny o zdrewniałych pędach wytrzymują temperatury do -20°C.
Przycinanie	Znosi dobrze.
Inne zastosowania	Roślina nadaje się na żywopłot.
Stanowisko	Dobrze nasłonecznione, ciepłe, osłonięte, najlepiej na południowych zboczach, przy murach gromadzących ciepło.
Rozmnażanie	Przez zdrewniałe sadzonki. Sadzimy w kwietniu. Podczas sadzenia jesienią należy sadzonki zabezpieczać na zimę poprzez osłonięcie. Sadzonki sadzimy w odległości 50 cm od ściany i pod kątem. Ziemię należy głęboko spulchnić, nawet do 70 cm.
Choroby i szkodniki	Mączniak rzekomy, mączniak prawdziwy, szpeciel pilśniowiec winoroślowy, przędziorki, osy.
Dodatkowe informacje	Na każdą sadzonkę należy zaplanować minimum 4 m² powierzchni muru. Latem należy pozbywać się niepożądanych, zeszłorocznych pędów, prześwietlanie rośliny. W maju-czerwcu można wyłamać pędy, które nie zawiązują owoców.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina o leczniczych właściwościach.
Zastosowanie terapeutyczne	choroby oczu choroby układu krążenia
Sposób działania, właściwości lecznicze	Owoce winogron zawierają flawonoidy, które wspomagają układ krwionośny w zakresie obniżania poziomu cholesterolu we krwi, wzmacniania naczyń krwionośnych, ma działanie przeciwzapalne, hamuje agregację płytek krwi. Więcej flawonoidów jest w ciemnych winogronach. Winogrona zawierają także antyoksydanty hamujące choroby serca, zaćmę i cukrzycę. Może także wpływać na obniżenie ciśnienia krwi.
Przyjmowana postać	ekstrakt, esencja nalewka postać surowa, produkt spożywczy
Przeciwwskazania	Jeżeli przyjmujemy winogrona w postaci wina, obowiązują te same przeciwwskazania jak dla innych alkoholi.
Surowiec	Owoce, pestki.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich – Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer – Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich – Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001