Obłoki w mgławicy Krab zawierają około 90% wodoru, który pochłania światło widzialne, dobiegające zza obłoków w kierunku Ziemi © ALEXANDR YURTCHENKO - stock.adobe.com

Wodór

Wodór (H) to najlżejszy ze wszystkich pierwiastków o liczbie atomowej 1. Ma też bardzo prostą budowę. Ma tylko jeden proton i elektron. Jest lekkim gazem palnym.

Występowanie

Jest najczęściej występującym pierwiastkiem we Wszechświecie. W ogromnych ilościach występuje w gwiazdach i materii międzygwiezdnej, w tym w mgławicach (tu stanowi nawet 90% masy). Stanowi około 75% masy wszystkich pierwiastków we Wszechświecie.

Na Ziemi występuje głównie w formie cząsteczkowej H₂ w postaci gazu, wchodzi w skład wody i związków organicznych.

Właściwości

Wodór wchodzi w gwałtowną reakcję z tlenem i powietrzem. Tworzy z nimi mieszaninę piorunującą, wybuchową.

W postaci cząsteczkowej jest bezbarwnym, bezwonnym i bezsmakowym gazem. Nie jest toksyczny.

Pierwiastek ten łatwo tworzy związki chemiczne, bardzo często z niemetalami.

Otrzymywanie

Wodór otrzymuje się z rozkładu wody (elektrolitycznie), a także węglowodorów.

Zastosowanie

Słońce spala w reakcji termojądrowej 600 milionów ton wodoru na sekundę. W wyniku spalania powstaje hel i mnóstwo energii, która dociera do Ziemi. Energia, jak dociera do naszej planety odpowiada spaleniu około 1,6 kg wodoru na sekundę w reakcji termojądrowej!

Jest szeroko stosowany w przemyśle i technice:

• synteza amoniaku,
• paliwo rakietowe,
• chłodziwo,
• produkcja margaryny.

Tryt i deuter są wykorzystywane jako wskaźniki izotopowe, a także nad kontrolowaną syntezą termojądrową.

Izotopy

Tryt (symbol T) - to nietrwały izotop wodoru. Jądro trytu składa się z jednego protonu i dwóch neutronów. W naturze występuje w śladowych ilościach w atmosferze. Tryt stosowało się niegdyś do oświetlania tarcz zegarków i wskazówek, które w wyniku rozpadu trytu jarzą się zielonkawym światłem.

Deuter, wodór ciężki (symbol D) - trwały izotop wodoru, występujący w naturze. Jądro deuteru składa się z jednego protonu i jednego neutronu. Jest otrzymywany z ciężkiej wody (tlenek deuteru D₂O).

© designua - stock.adobe.com

Widmo wodoru

Widmo emisyjne (drugie) i absorpcyjne (trzecie) wodoru na tle widma ciągłego (u góry):

Ciekawostki

Pierwsze balony i sterowce wypełniane były wodorem. Po katastrofie słynnego sterowca Hindenburg w 1937 roku zakończyła erę statków powietrznych unoszonych wodorem.

Pytania

Co utwardza wodór?

Wodór utwardza wielonienasycone tłuszcze roślinne (tak powstaje margaryna).

Czy wodór jest palny?

Tak. Tworzy z powietrzem mieszaninę piorunującą, wybuchową.

Układ okresowy

Przejdź do aktywnej wersji naszej tablicy Mendelejewa

Dlaczego w atmosferze nie ma wodoru?

Skoro wodór to jeden z najbardziej powszechnych pierwiastków w kosmosie, to dlaczego w naszej atmosferze występuje zaledwie w śladowej ilości?

© medianauka.pl, 2020-05-03, A-3767