Zadanie maturalne nr 13, matura 2023 - poziom rozszerzony
Treść zadania:
W kartezjańskim układzie współrzędnych \((x,y)\) prosta \(l\) o równaniu \(x-y-2=0\) przecina parabolę o równaniu \(y=4x^2-7x+1\) w punktach \(A\) oraz \(B\). Odcinek \(AB\) jest średnicą okręgu \(O\). Punkt \(C\) leży na okręgu \(O\) nad prostą \(l\), a kąt \(BAC\) jest ostry i ma miarę \(\alpha\) taką, że \(tg\alpha=\frac{1}{3}\) (zobacz rysunek).
Oblicz współrzędne punktu \(C\). Zapisz obliczenia.
Rozwiązanie zadania
Aby obliczyć współrzędne punktów przecięcia paraboli z prostą należy rozwiązać układ równań:
\(\begin{cases}y=4x^2-7x+1\\x-y-2=0\end{cases}\)
Podstawiamy wartość \(y\) do drugiego równania i otrzymujemy:
\(x-(4x^2-7x+1)-2=0\)
\(x-4x^2+7x-1+2=0\)
\(-4x^2+8x-3=0\)
\(\Delta=64-4\cdot (-4)\cdot (-3)=16\)
\(x_1=\frac{-8-4}{-8}=\frac{3}{2}\)
\(x_2=\frac{-8+4}{-8}=\frac{1}{2}\)
Zatem:
Wyznaczmy \(y\) z drugiego równania:
\(-y=-x+2\)
\(y=x-2\)
\(y_1=\frac{3}{2}-\frac{4}{2}=-\frac{1}{2}\)
\(y_2=\frac{1}{2}-\frac{4}{2}=-\frac{3}{2}\)
Otrzymaliśmy współrzędne punktów:
\(A=(\frac{1}{2},-\frac{3}{2})\)
\(B=(\frac{3}{2},-\frac{1}{2})\)
Zauważmy, że prosta \(l\) ma równanie \(y=x-2\), której współczynnik kierunkowy \(a=1\). Ponieważ współczynnik kierunkowy prostej jest równy tangensowi kata jej nachylenia i ponieważ tangens przyjmuje wartość 1 dla kąta 45°, to nachylenie prostej \(AC\) do osi \(0x\) jest równe \(\alpha+45°\).
Policzmy tangens tego kąta, korzystając z tangensa sumy kątów:
\(tg(\alpha+45°)=\frac{tg{\alpha}+tg{45°}}{1-tg{\alpha} \cdot tg{45°}}=\frac{\frac{1}{3}+1}{1-\frac{1}{3}\cdot 1}=2\)
Prosta \(AC\) ma więc równanie:
\(y=2(x-\frac{1}{2})-\frac{3}{2}\)
Obliczmy długość odcinka \(AB\).
\(|AB|=\sqrt{(\frac{3}{2}-\frac{1}{2})^2+(-\frac{1}{2}+\frac{3}{2})^2}=\sqrt{2}\)
Środek okręgu ma współrzędne
\(x_s=\frac{\frac{1}{2}+\frac{3}{2}}{2}=1\)
\(y_s=\frac{-\frac{3}{2}-\frac{1}{2}}{2}=-1\)
Promień tego okręgu wynosi: \(r=\frac{1}{2}|AB|=\frac{\sqrt{2}}{2}\)
Zatem równanie okręgu jest następujące:
\((x-1)^2+(y+1)^2=\frac{1}{2}\)
Punkt \(C\) leży na przecięciu prostej \(AC\) i okręgu. Rozwiązujemy więc układ:
\(\begin{cases}(x-1)^2+(y+1)^2=\frac{1}{2}\\y=2(x-\frac{1}{2})-\frac{3}{2}\end{cases}\)
\(\begin{cases}(x-1)^2+(y+1)^2=\frac{1}{2}\\y=2x-1-\frac{3}{2}\end{cases}\)
\(\begin{cases}(x-1)^2+(2x-\frac{5}{2}+1)^2=\frac{1}{2}\\y=2x-\frac{5}{2}\end{cases}\)
Dalej rozwiązujemy równanie:
\((x-1)^2+(2x-\frac{3}{2})^2=\frac{1}{2}\)
\(x^2-2x+1+4x^2-4\cdot \frac{3}{2}x+\frac{9}{4}-\frac{1}{2}=0\)
\(x^2-2x+1+4x^2-6x+\frac{7}{4}=0\)
\(5x^2-8x+\frac{11}{4}=0/\cdot 4\)
\(20x^2-32x+11=0\)
\(\Delta=32^2-4\cdot20\cdot 11=1024-880=144\)
\(x_1=\frac{32-12}{40}=\frac{1}{2}\)
\(x_2=\frac{32+12}{40}=\frac{11}{10}\)
Obliczamy (\y\) z równania \(y=2x-\frac{5}{2}\):
\(y_1=-\frac{3}{2}\)
\(y_2=-\frac{3}{10}\)
Zauważmy że w pierwszym przypadku otrzymaliśmy punkt \(A\), bo on także leży na przecięciu prostej z okręgiem.
W ten sposób znaleźliśmy współrzędne punktu \(C\).
Odpowiedź
© medianauka.pl, 2023-07-22, ZAD-4949
Zadania podobne
Zadanie nr 1.
Rozwiązać graficznie i rachunkowo układ równań
\(\begin{cases} (x-2)^2+(y-2)^2=1 \\ y=x+1 \end{cases}\)
Zadanie nr 2.
Rozwiązać graficznie i rachunkowo układ równań
\(\begin{cases} xy-2=0 \\ y=-3x+3 \end{cases}\)
Zadanie nr 3.
Rozwiązać graficznie i rachunkowo układ równań
\(\begin{cases} x^2+y^2=4 \\ xy=1 \end{cases}\)
Zadanie nr 4.
Rozwiązać graficznie i rachunkowo układ równań:
a) \(\begin{cases} (x+1)^2+(y+1)^2=4 \\ x=3 \\y=1 \end{cases}\)
b) \(\begin{cases} (x-1)^2+(y-1)^2=4 \\ x=3 \\y=1 \end{cases}\)
Zadanie nr 5.
Rozwiązać graficznie układ równań:
\(\begin{cases} (x-1)^2+(y-1)^2=2 \\ y=x^2 \end{cases}\)
Zadanie nr 6.
Dla jakich wartości parametru m układ równań:
\(\begin{cases} x^2+y^2=4 \\ y=3x+m \end{cases}\)
a) nie posiada rozwiązań
b) posiada jedno rozwiązanie
c) posiada dwa rozwiązania
d) posiada nieskończenie wiele rozwiązań?
Zadanie nr 7.
Rozwiązać graficznie i rachunkowo układ równań:
\(\begin{cases} y=\frac{1}{4}x^2-x+1 \\ (x-2)^2+(y-2)^2=4 \end{cases}\)
Zadanie nr 8.
Rozwiązać graficznie układy nierówności:
a) \(\begin{cases} (x-2)^2+(y-2)^2\leq 4 \\ (x-2)^2+(y-2)^2\geq 1 \end{cases}\)
b) \(\begin{cases} (x-1)^2+y^2\leq 4 \\ (x+1)^2+y^2\leq 4 \end{cases}\)
Zadanie nr 9.
Rozwiązać graficznie układ nierówności:
\(\begin{cases} x^2+y^2\leq 4 \\ y<x \\y>-x \end{cases}\)
Zadanie nr 10.
Zapisz za pomocą wzoru zbiór przedstawiony na rysunku (zakreskowane pole).