Spis treści:
Łuszczakowate
Ziarnojady, łuszczaki (Fringillidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowych. Rodzina ta liczy dziś 224 gatunki. W Polsce żyje około 15 gatunków z tej rodziny ptaków. Niektórzy autorzy wyodrębniają dwie zięby i jera do osobnej rodziny ziębowatych.
Są to zwykle niewielkie ptaki, mają okrągłą głowę, krótki i masywny dziób, silne nogi, skrzyła średniej długości. Zwykle występuje dymorfizm płciowy. Upierzenie dość zróżnicowane, przeważnie zielonkawe, żółte, czerwone. Na ogonie i na skrzydłach występuje wyraźny wzór. Dzioby łuszczaków są przystosowane do wyłuskiwania nasion. Są mocne, mają stożkowaty kształt, grube u nasady, czasem końce dzioba krzyżują się ze sobą.
Występowanie i środowisko
Obszar występowania - prawie cały świat poza Indiami, Półwyspem Malajskim, Australią i Nową Zelandią. W tych rejonach niektóre gatunki były introdukowane. Zamieszkują tereny zadrzewione.
Tryb życia i zachowanie
Zwykle pięknie śpiewają. Trzymają się zazwyczaj w stadach.
Rozmnażanie
Gniazda są otwarte, zbudowany z traw, mchu i innych roślin. W tropikach samica składa 2-4 jaja, w strefie umiarkowanej 5-7 jaj, które wysiaduje samica przez 12-14 dni. Pisklęta są gniazdownikami, pozostają w gnieździe przez 11-17 dni.
Pożywienie
Zjadają głównie nasiona, ale także i owady.
Ochrona i zagrożenia
Krytycznie zagrożony wyginięciem jest tęgodziób, zagrożonych jest 5 gatunków, 3 gatunki są narażone na wyginięcie.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)
Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rodziny)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
Kanarek to jeden z najczęściej trzymanych ptaków w domach. Został sprowadzony do Europy w XVI wieku.
Gatunki
To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:
- czeczotka (zwyczajna) (Acanthis flammea) PL
- czeczotka tundrowa (Acanthis hornemanni) PL
- czyż (zwyczajny) (Spinus spinus) PL
- dziwonia (zwyczajna) (Erythrina erythrina) PL
- dzwoniec (zwyczajny) (Chloris chloris) PL
- gil (zwyczajny) (Pyrrhula pyrrhula) PL
- grubodziób (zwyczajny) (Coccothraustes coccothraustes) PL
- jer (Fringilla montifringilla) PL
- krzyżodziób modrzewiowy (Loxia leucoptera) PL
- krzyżodziób sosnowy (Loxia pytyopsittacus) PL
- krzyżodziób świerkowy (Loxia curvirostra) PL
- kulczyk (zwyczajny) (Serinus serinus) PL
- łuskowiec (Pinicola enucleator) PL
- makolągwa (zwyczajna) (Linaria cannabina) PL
- osetnik (zwyczajny) (Carduelis citrinella) PL
- rzepołuch (Linaria flavirostris) PL
- szczygieł (Carduelis carduelis) PL
- zięba (zwyczajna) (Fringilla coelebs) PL
- afrokulczyk mozambijski (Crithagra mozambica)
- afrokulczyk paskogłowy (Crithagra gularis)
- afrokulczyk siarkowy (Crithagra sulphurata)
- czarnodziobek (Rhodospiza obsoleta)
- czyż czarnobrody (Spinus barbatus)
- czyż czerwony (Spinus cucullatus)
- czyż kapturowy (Spinus magellanicus)
- czyż mały (Spinus psaltria)
- czyż złotawy (Spinus tristis)
- czyż żółtobrzuchy (Spinus xanthogastrus)
- dziwonia duża (Carpodacus rubicilla)
- dziwonia karmazynowa (Carpodacus vinaceus)
- dziwonia różowobrewa (Carpodacus rodochroa)
- dziwonia syberyjska (Carpodacus roseus)
- dziwonia synajska (Carpodacus synoicus)
- dziwuszka czerwonoczelna (Haemorhous cassinii)
- dziwuszka ogrodowa (Haemorhous mexicanus)
- dziwuszka purpurowa (Haemorhous purpureus)
- gilak ciemnogłowy (Rhodopechys sanguineus)
- góralka ciemnogłowa (Leucosticte brandti)
- góralka syberyjska (Leucosticte arctoa)
- grubodziób białoskrzydły (Hesperiphona vespertina)
- grubodziób czarnogrzbiety (Mycerobas melanozanthos)
- grubodziób japoński (Eophona personata)
- hawajka żółtogłowa (Psittirostra psittacea)
- kanarek (Serinus canaria)
- krasnotek (Callacanthis burtoni)
- kulczyk królewski (Serinus pusillus)
- organka fioletowa (Euphonia violacea)
- organka kasztanowata (Euphonia pectoralis)
- organka rudołbista (Euphonia anneae)
- organka zielonkawa (Euphonia gouldi)
- organka żółtogardła (Euphonia hirundinacea)
- tęczanka modrogrzbieta (Chlorophonia cyanea)
- tęczanka złotobrewa (Chlorophonia callophrys)
- zięba modra (Fringilla teydea)
Inne gatunki
- szkarłatówka (Agraphospiza rubescens)
- hawajka sierpodzioba (Akialoa ellisiana)
- hawajka długodzioba (Akialoa lanaiensis)
- hawajka cienkodzioba (Akialoa obscura)
- hawajka samotna (Akialoa stejnegeri)
- gilak pustynny (Bucanetes githagineus)
- osetnik korsykański (Carduelis corsicana)
- dziwonia różowoczelna (Carpodacus davidianus)
- dziwonia białobrewa (Carpodacus dubius)
- dziwonia różowogardła (Carpodacus edwardsii)
- dziwonia tajwańska (Carpodacus formosanus)
- dziwonia różowolica (Carpodacus grandis)
- dziwonia różana (Carpodacus pulcherrimus)
- dziwonia czerwonogardła (Carpodacus puniceus)
- dziwonia czerwonawa (Carpodacus rhodochlamys)
- dziwonia jarzębata (Carpodacus roborowskii)
- dziwonia różowobrzucha (Carpodacus rodopeplus)
- dziwonia ciemnolica (Carpodacus rubicilloides)
- giluszek (Carpodacus sibiricus)
- dziwonia tybetańska (Carpodacus sillemi)
- dziwonia blada (Carpodacus stoliczkae)
- dziwonia rododendronowa (Carpodacus subhimachalus)
- dziwonia smugowana (Carpodacus thura)
- dziwonia czarnolica (Carpodacus trifasciatus)
- dziwonia chińska (Carpodacus verreauxii)
- dziwonia liliowa (Carpodacus waltoni)
- łuskówka (Chaunoproctus ferreorostris)
- hawajka kraterowa (Chloridops kona)
- dzwoniec ubogi (Chloris ambigua)
- dzwoniec czarnogłowy (Chloris monguilloti)
- dzwoniec chiński (Chloris sinica)
- dzwoniec himalajski (Chloris spinoides)
- hawajka żółtozielona (Chlorodrepanis flava)
- hawajka oliwkowa (Chlorodrepanis stejnegeri)
- hawajka zielona (Chlorodrepanis virens)
- tęczanka ciemnolica (Chlorophonia cyanocephala)
- tęczanka wspaniała (Chlorophonia elegantissima)
- tęczanka obrożna (Chlorophonia flavirostris)
- tęczanka śpiewna (Chlorophonia musica)
- tęczanka modrołbista (Chlorophonia occipitalis)
- tęczanka strojna (Chlorophonia pyrrhophrys)
- pstrokulczyk (Chrysocorythus estherae)
- hawajka palmowa (Ciridops anna)
- afrokulczyk białogardły (Crithagra albogularis)
- afrokulczyk smugowany (Crithagra ankoberensis)
- afrokulczyk żółtorzytny (Crithagra atrogularis)
- afrokulczyk sawannowy (Crithagra buchanani)
- afrokulczyk grubodzioby (Crithagra burtoni)
- afrokulczyk brunatny (Crithagra canicapilla)
- afrokulczyk czarnolicy (Crithagra capistrata)
- afrokulczyk maskowy (Crithagra citrinelloides)
- afrokulczyk żółtopierśny (Crithagra citrinipectus)
- afrokulczyk olbrzymi (Crithagra concolor)
- afrokulczyk tęgodzioby (Crithagra donaldsoni)
- afrokulczyk białobrzuchy (Crithagra dorsostriata)
- afrokulczyk żółtogardły (Crithagra flavigula)
- afrokulczyk żółtobrzuchy (Crithagra flaviventris)
- afrokulczyk diademowy (Crithagra frontalis)
- afrokulczyk ciemnolicy (Crithagra hyposticta)
- afrokulczyk papirusowy (Crithagra koliensis)
- afrokulczyk płowy (Crithagra leucoptera)
- afrokulczyk białorzytny (Crithagra leucopygia)
- afrokulczyk sędziwy (Crithagra melanochroa)
- afrokulczyk piaskowy (Crithagra menachensis)
- afrokulczyk czarnouchy (Crithagra mennelli)
- afrokulczyk białobrewy (Crithagra reichardi)
- afrokulczyk etiopski (Crithagra reichenowi)
- afrokulczyk arabski (Crithagra rothschildi)
- afrokulczyk zatokowy (Crithagra rufobrunnea)
- afrokulczyk leśny (Crithagra scotops)
- afrokulczyk wyżynny (Crithagra striatipectus)
- afrokulczyk kreskowany (Crithagra striolata)
- afrokulczyk natalski (Crithagra symonsi)
- afrokulczyk przylądkowy (Crithagra totta)
- afrokulczyk skromny (Crithagra tristriata)
- afrokulczyk obrożny (Crithagra xantholaema)
- afrokulczyk blady (Crithagra xanthopygia)
- hawajka cynobrowa (Drepanis coccinea)
- hawajka czarna (Drepanis funerea)
- hawajka żółtorzytna (Drepanis pacifica)
- hawajka hakodzioba (Dysmorodrepanis munroi)
- grubodziób chiński (Eophona migratoria)
- gilak mongolski (Eremopsaltria mongolica)
- organka zaroślowa (Euphonia affinis)
- organka złotoboczna (Euphonia cayennensis)
- organka stalowa (Euphonia chalybea)
- organka purpurowogłowa (Euphonia chlorotica)
- organka białolica (Euphonia chrysopasta)
- organka czarnoczelna (Euphonia concinna)
- organka gujańska (Euphonia finschi)
- organka rudorzytna (Euphonia fulvicrissa)
- organka żółtoczelna (Euphonia godmani)
- organka plamkogłowa (Euphonia imitans)
- organka jamajska (Euphonia jamaica)
- organka grubodzioba (Euphonia laniirostris)
- organka żółtołbista (Euphonia luteicapilla)
- organka oliwkowa (Euphonia mesochrysa)
- organka białorzytna (Euphonia minuta)
- organka szara (Euphonia plumbea)
- organka rdzawobrzucha (Euphonia rufiventris)
- organka złota (Euphonia saturata)
- organka żółtobrzucha (Euphonia trinitatis)
- organka złotoczelna (Euphonia xanthogaster)
- dziwonia szkarłatna (Haematospiza sipahi)
- hawajka leśna (Hemignathus affinis)
- hawajka czarnokantarowa (Hemignathus hanapepe)
- hawajka półżuchwowa (Hemignathus lucidus)
- hawajka pełzaczowata (Hemignathus wilsoni)
- grubodziób czarnogłowy (Hesperiphona abeillei)
- hawajka szkarłatna (Himatione fraithii)
- hawajka karminowa (Himatione sanguinea)
- góralka brunatna (Leucosticte nemoricola)
- góralka siwogłowa (Leucosticte tephrocotis)
- makolągwa szara (Linaria johannis)
- makolągwa szarogłowa (Linaria yemenensis)
- krasnodziób (Linurgus olivaceus)
- krzyżodziób karaibski (Loxia megaplaga)
- krzyżodziób szkocki (Loxia scotica)
- krzyżodziób wyżynny (Loxia sinesciuris)
- hawajka papużkowata (Loxioides bailleui)
- hawajka modrodzioba (Loxops caeruleirostris)
- hawajka pąsowa (Loxops coccineus)
- hawajka brązowawa (Loxops mana)
- hawajka ochrowa (Loxops ochraceus)
- hawajka rdzawa (Loxops wolstenholmei)
- hawajka mała (Magumma parva)
- hawajka czarnolica (Melamprosops phaeosoma)
- grubodziób obrożny (Mycerobas affinis)
- grubodziób żałobny (Mycerobas carnipes)
- grubodziób czarno-żółty (Mycerobas icterioides)
- hawajka szarawa (Oreomystis bairdi)
- hawajka czubata (Palmeria dolei)
- hawajka płomienna (Paroreomyza flammea)
- hawajka żółtogardła (Paroreomyza maculata)
- hawajka górska (Paroreomyza montana)
- himalajówka (Procarduelis nipalensis)
- hawajka papugodzioba (Pseudonestor xanthophrys)
- himalajczyk (Pyrrhoplectes epauletta)
- gil pomarańczowy (Pyrrhula aurantiaca)
- gil siwogłowy (Pyrrhula erythaca)
- gil płomienny (Pyrrhula erythrocephala)
- gil białouchy (Pyrrhula leucogenis)
- gil azorski (Pyrrhula murina)
- gil łuskogłowy (Pyrrhula nipalensis)
- hawajka żółtawa (Rhodacanthis flaviceps)
- hawajka złotogłowa (Rhodacanthis palmeri)
- złotopiórek somalijski (Rhynchostruthus louisae)
- złotopiórek arabski (Rhynchostruthus percivali)
- złotopiórek sokotrzański (Rhynchostruthus socotranus)
- kulczyk rdzawogrzbiety (Serinus alario)
- kulczyk siwoszyi (Serinus canicollis)
- kulczyk złotawy (Serinus flavivertex)
- kulczyk czarnogłowy (Serinus nigriceps)
- kulczyk syryjski (Serinus syriacus)
- czyż czarny (Spinus atratus)
- czyż czarnołbisty (Spinus atriceps)
- czyż grubodzioby (Spinus crassirostris)
- czyż antylski (Spinus dominicensis)
- czyż wspaniały (Spinus lawrencei)
- czyż czarnogardły (Spinus notatus)
- czyż oliwkowy (Spinus olivaceus)
- czyż sosnowy (Spinus pinus)
- czyż szafranowy (Spinus siemiradzkii)
- czyż andyjski (Spinus spinescens)
- czyż tybetański (Spinus thibetanus)
- czyż żółtorzytny (Spinus uropygialis)
- czyż żółtolicy (Spinus yarrellii)
- hawajka grubodzioba (Telespiza cantans)
- hawajka tęgodzioba (Telespiza ultima)
- hawajka ostrodzioba (Viridonia sagittirostris)
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Możliwość obserwacji w Polsce czeczotki. |
● | ● | ● | ▸ | ◂ | ● | ● | Okres obserwacji czeczotki tundrowej w Polsce. | |||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Możliwość obserwacji w Polsce czyża zwyczajnego. |
◂ | ▸ | Przylot dziwonii do Polski. | ||||||||||
● | ▸ | Odloty dziwonii na zimowiska do Azji. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | W naszym kraju w tym okresie można obserwować dzwońce. |
● | ● | ● | Samice dzwońca składają w tym okresie jaja. | |||||||||
◂ | ● | Trwa pierwszy okres lęgowy u gila. | ||||||||||
● | ▸ | Trwa drugi okres lęgowy u gila. | ||||||||||
◂ | ● | ▸ | Trwa okres lęgowy u grubodzioba. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ▸ | ◂ | ● | ● | ● | W Polsce można zaobserwować jery. | |||
● | ● | ● | ● | Okres przelotów jera. Wówczas występuje u nas dość licznie. | ||||||||
● | ● | ● | Okres składania jaj przez samicę jera. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Okres rozrodu krzyżodzioba sosnowego. | ||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Można obserwować w Polsce migrujące krzyżodzioby świerkowe | |||
● | ● | ● | Można obserwować w środkowej Europie krzyżodzioby świerkowe przylatujące z północy. | |||||||||
● | ▸ | ◂ | Trwa pierwszy sezon lęgowy krzyżodzioba świerkowego. | |||||||||
● | ● | ▸ | Trwa w przypadku dostatku nasion świerka drugi sezon lęgowy krzyżodzioba świerkowego. | |||||||||
◂ | ● | Kulczyk przystępuje do lęgów. | ||||||||||
● | ● | Kulczyk przylatuje do kraju. | ||||||||||
● | ● | Kulczyk odlatuje na zimowiska. | ||||||||||
◂ | ▸ | Przylatują do nas makolągwy z południa i zachodu Europy. | ||||||||||
◂ | ● | Trwa pierwszy okres lęgowy u makolągwy. | ||||||||||
◂ | ▸ | Trwa drugi okres lęgowy u makolągwy. | ||||||||||
◂ | ▸ | Z Polski odlatują makolągwy na zimowiska. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Przeloty rzepołucha przez Polskę. | |||||||
◂ | ▸ | Szczygły przylatują do Polski. | ||||||||||
◂ | ▸ | Trwa pierwszy sezon lęgowy u szczygła. | ||||||||||
◂ | ▸ | Trwa drugi sezon lęgowy u szczygła. | ||||||||||
◂ | ▸ | Szczygły odlatują na południe. | ||||||||||
◂ | ▸ | Trwa przylot do kraju tych zięb, które u nas nie zimowały. W pierwszej kolejności przylatują samce. | ||||||||||
◂ | ▸ | Trwa pierwszy okres lęgowy zięby. | ||||||||||
◂ | ▸ | Trwa drugi okres lęgowy zięby. | ||||||||||
◂ | ▸ | Odlatuje część zięb na zachód lub południe Europy. |
Oznaczenia
Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.
Występowanie w Polsce
Liczebność
Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).
Status
Powiązane quizy
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN — Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek — Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-189
Data aktualizacji artykułu: 2021-09-30