Ziemia

Planeta Ziemia © timothyh - stock.adobe.com

Ziemia jest trzecią planetą w Układzie Słonecznym, licząc od Słońca. Jest jedyną zamieszkałą przez organizmy żywe znaną planetą. Większość jej powierzchni pokrywają oceany. Wokół Ziemi krąży samotnie Księżyc.

Nasza planeta obiega Słońce po orbicie w ciągu jednego roku (365,26 dnia), a obrót wokół własnej osi zajmuje jej dobę bez 4 minut.

Oś obrotu Ziemi jest nachylona do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 23,4°, dzięki czemu na Ziemi zmieniają się pory roku. Na powierzchni panują temperatury od -40°C do 40°C.

Ziemia nie jest idealną kulą. Promień na biegunie jest o o ponad 21 km krótszy od promienia równikowego. Ziemia jest więc nieco spłaszczona.

Skład atmosfery

Ziemia posiada atmosferę. Jest skład chemiczny jest następujący:

• azot - 78%
• tlen - 21%
• dwutlenek węgla CO₂, Ar, woda w postaci pary (chmury) - 1 %

Budowa Ziemi

Powierzchnię planety pokrywają oceany (70%), skały i gleba. Średnia głębokość oceanów wynosi około 4 km. Istnienie płyt tektonicznych determinuje przemieszczanie się powolne lądów.

Wewnątrz planety znajduje się jądro. Najgłębiej położone obszary jądra to zestalone żelazo. To wewnętrzne jądro ma 2440 km średnicy. Wyżej znajduje się płynne, zewnętrzne jądro, zawierające głównie żelazo oraz małe ilości niklu i siarki. Dzięki takiej budowie jądra, Ziemia posiada ochronna otoczkę wokół siebie w postaci dość silnego pola magnetycznego. Magnetosfera chroni ją przed wiatrem słonecznym i skutkami promieniowania różnego rodzaju. Dwa bieguny magnetyczne leżą w pobliżu biegunów geograficznych.

Płaszcz, złożony z płynnych skał zawierających krzem, żelazo, magnez, glin, tlen i wiele innych pierwiastków rozciąga się od jądra aż po dość cienką skorupę, która ma grubość od zaledwie 6 km na dnie oceanów do 50 km na lądzie stałym.

Lądy leżą na przemieszczających się płytach tektonicznych. Płyty te czasem zderzają się ze sobą. Skutkiem tych zderzeń są wypiętrzenia w postaci pasm górskich, trzęsienia ziemi, aktywność wulkaniczna.

Ciekawe obiekty

Oto tylko najbardziej znane obiekty:

• Mount Everest - najwyższy szczyt na ziemi, leży w Himalajach. Jego wysokość to 8848 m n.p.m.
• Morze Martwe - najniżej położony ląd stały - 418 m poniżej poziomu morza.
• Rów Mariański - najniżej położony obszar znajdujący się pod wodą. Ma głębokość 10 911 m poniżej poziomu morza. Obszar ten znajduje się na Oceanie Spokojnym w pobliżu wyspy Guam.

Z historii planety

Ziemia powstała wraz z innymi obiektami Układu Słonecznego około 4,57 mld lat temu. Leży w ekosferze Układu Słonecznego, co umożliwia wodzie istnienie w warunkach normalnych w stanie ciekłym.

Ważniejsze wydarzenia:

• Arystoteles jako pierwszy zasugerował, że Ziemia jest okrągła. Wysunął taki wniosek na podstawie obserwacji cienia ziemi podczas zaćmienia Księżyca.
• Pierwsze mapy świata, a nawet szacunki odległości do Księżyca i Słońca powstają już w III w p.n.e. ręką i umysłem Eratostenesa.
• Szacuje się, że na całej Ziemi na przełomie wieków żyło około 150 mln ludzi.
• W 1543 rozpoczyna się rewolucja kopernikańska.
• W 1610 roku Galileusz patrzy na nocne niebo przez teleskop.
• W 1915 roku Albert Einstein tworzy ogólną teorię względności.
• 1957 rok przynosi wystrzelenie Sputnika w kosmos.
• W 1961 roku Jurij Gagarin odbywa pierwszy lot w kosmos.
• 1969 rok przynosi pierwsze lądowanie człowieka na Księżycu.

Dalej rozwój nauki i techniki kosmicznej przyspiesza jak nigdy dotąd.

Ciekawostki

Ziemia ma największą gęstość ze wszystkich planet Układu Słonecznego.

Inne zagadnienia z tej lekcji

Słońce

Merkury

Wenus

Mars

Jowisz

Saturn

Uran (planeta)

Neptun (planeta)

Księżyc

Pole magnetyczne Ziemi

Dlaczego w atmosferze nie ma wodoru?

© medianauka.pl, 2020-05-11, A-3785