Żywotnik zachodni

Okaz z Arboretum w Wojsławicach. © Krzysztof Trawiński - medianauka.pl

Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis L.) to drzewo lub krzew z rodziny cyprysowatych, najchętniej uprawiany żywotnik na świecie, w wielu odmianach (około 150, w Polsce około 120). Oto wybrane z nich:

'Amber Glow' - odmiana karłowa o kulistym pokroju i wolnym wzrostem, osiąga 90 cm wysokości, ubarwienie żółtawe;
'Aureospicata' - odmiana drzewiasta (10 m), szybko rosnąca, końce pędów żółte, pokrój stożkowaty;
'Aurescens' - odmiana drzewiasta (10 m), pokrój kolumnowy, kolor żółtawy;
'Brabant' - odmiana drzewiasta (10 m) o pokroju kolumnowym, bardzo szybko rosnąca; polecany na wysokie żywopłoty;
'Columna' - odmiana o wysokości do 8 m, o kolumnowym pokroju o pionowych gałęziach;
'Danica' - odmiana karłowa o kulistym pokroju (70 cm wysokości), wolno rosnąca;
'Fastigiata' - odmiana drzewiasta (10 m), szybko rosnąca, pokrój kolumnowy; ulistnienie zielone;
'Filiformis' - odmiana krzewiasta (3 m) o luźnym pokroju;
'Globosa' - odmiana krzewiasta (1,5 m), wielopędowa; pokrój kulisty, ulistnienie jasnozielone;
'Golden Globe' - odmiana krzewiasta (1 m), wielopędowa; wolno rosnąca, pokrój kulisty, ulistnienie żółte;
'Golden Tuffet' - odmiana karłowa (60 cm), wolno rosnąca, o igiełkowatych liściach, żółto-pomarańczowe;
'Herzberg' - odmiana zaprezentowana na zdjęciu;
'Holmstrup' - odmiana krzewiasta (4 m), pokrój stożkowaty, o ciemnozielonym ulistnieniu, zimozielona;
'Hoseri' - odmiana karłowa, wielopędowa o kulistym pokroju, zielonych liściach;
'Janed Gold' - odmiana polska o stożkowatym pokroju, szybko rosnąca (osiąga 5 m wysokości), ulistnienie żółtawe;
'Litomyśl' - odmiana krzewiasta o pstrym ulistnieniu, szerokostożkowatym pokroju, szybkim wzroście;
'Little Champion' - odmiana karłowa, o kulistym pokroju, zielonym ulistnieniu (jesienią rude);
'Malonyana' - odmiana drzewiasta (15 m), szybko rosnąca, zielone ubarwienie liści;
'Miky' - odmiana krzewiasta, wolno rosnąca, o delikatnych gałązkach;
'Mr. Bowling Ball' - karłowa odmiana o kulistym pokroju i igiełkowatym ulistnieniu;
'Smaragd' - odmiana o wąskostożkowatym pokroju, cenna, osiąga 6 m wysokości, zimozielona;
'Spiralis' - odmiana drzewiasta (do 10 m) o luźnym pokroju, o poskręcanych gałązkach;
'Sunkist' - odmiana krzewiasta (5 m) o stożkowatym pokroju o żółtym ulistnieniu;
'Teddy' - odmiana karłowa, wielopędowa o pokroju kulistym, o zielonym i delikatnym ulistnieniu;
'Wagneri' - odmiana wielopędowa o jajowatym lub stożkowatym kształcie, dorastająca do 4 m wysokości, o zielonym ubarwieniu, nie zawiązująca szyszek;

Żywotnik zachodni ma kolumnowy lub stożkowaty pokrój. To bardzo dobry gatunek na żywopłoty oraz figury formowane.

Występowanie i środowisko PL - tylko ogrody

W środowisku naturalnym drzewo to rośnie w Ameryce Północnej (w Kanadzie). Jednak prawie na całym świecie drzewo to jest spotykanie dość często w uprawach. Lubi wilgoć, nie ma specjalnych preferencji glebowych. Preferuje dobre nasłonecznienie, choć rośnie też w półcieniu.

Tryb życia i zachowanie

Rośnie niezwykle szybko (20-30 cm na rok), szczególnie gdy jest drzewem młodym.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 20 m.

Pędy są sierpowato wygięte, wierzchołkowe są spłaszczone.

Kora szarawa, łuszcząca się wąskimi pasami

Liście są od spodu nieco jaśniejsze, nie mają jednak woskowego nalotu. Igły są łuskowate, mają ciemnozieloną barwę. Zimą stają się brunatne, lecz wiosną znów stają się zielone.

Szyszki są zwykle liczne, żółtawe.

Korzeń tworzy gęsty system, ale płytki.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Po roztarciu liście żywotnika zachodniego wydzielają nieprzyjemny zapach.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: drzewo, krzew.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
Środowsko: leśne.
Użytek: rośliny ogrodowe.
Strefy mrozoodporności: 4-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit, nanofanerofit.
Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=22.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek trujący.

Pokrewne gatunki roślin

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Lucjan Kurowski – Drzewa i krzewy iglaste, ISBN 978-83-7763-284-0, Multico Oficyna Wydawnicza 2014