Mamy małego myszojelenia!

To nie udało się jeszcze nikomu. We wrocławskim zoo przyszedł na świat kanczyl filipiński, jeden z gatunków myszojeleni, a pracownikom udało się nagrać jego narodziny. To bardzo ważne wydarzenie, bo narodzin tego rzadkiego zwierzęcia jeszcze nikt nie uwiecznił. Teraz z kolei wszyscy trzymają kciuki, aby maluch okazał się chłopcem, bo wśród 12 osobników w Europie jest tylko jeden samiec!

Wrocławskie zoo słynie nie tylko z różnorodności gatunków, ale również z sukcesów hodowlanych. Zwłaszcza w rozmnażaniu gatunków zagrożonych w naturze wymarciem i mało poznanych. Jednym z nich jest właśnie kanczyl filipiński – endemit (czyli taki gatunek, który wstępuje tylko na określonym obszarze) wysp Balabac, Bugsuc i Ramos na Filipinach.

Należy do jednego z dziesięciu gatunków kanczyli, nazywanych myszojeleniami i do jednego z najbardziej zagrożonych w tej grupie. To dlatego zdecydowano się na hodowle zachowawcze w europejskich ogrodach. Pierwsze kroki, w 2009 r., zrobiło właśnie wrocławskie zoo od tamtej pory odnotowuje kolejne narodziny. Od tego czasu udało się również zdobyć wiele ważnych informacji dotyczących biologii i behawioru tych zwierząt, które pozwalają lepiej je chronić w hodowlach oraz w naturze. Jednak nigdy dotąd nie udało się nagrać narodzin.

- Kanczyle prowadzą bardzo skryty tryb życia i jedyny raz udało się je sfilmować w naturze w 2016 r. Stąd tak niewiele o nich wiadomo. U nas w zoo również trudno je obserwować. Chowają się przed ludźmi w gąszczu traw lub zakamarkach pagody. Dlatego zainstalowaliśmy kamery, które podglądają zwierzęta w dzień i w nocy. Dzięki temu udało się nagrać nocny poród, który miał miejsce 10 listopada br. około godziny 2:24. Film już udostępniliśmy na branżowych kanałach i wywołał prawdziwą sensację, bo nikt wcześniej nie widział jak przebiegają narodziny - czy matka chowa się na czas porodu, czy rodzi na stojąco czy na leżąco, ile trwa poród, jak szybko kanczylek wstaje, kiedy zaczyna poszukiwać pokarmu u matki. Dzięki nagraniu na większość pytań znamy odpowiedź. Oczywiście trzeba je potwierdzić, przy kolejnych porodach, ale zrobiliśmy krok milowy dla przetrwania tego gatunku - mówi Radosław Ratajszczak, prezes wrocławskiego zoo.

Sytuacja kanczyli filipińskich jest trudna w naturze i w ogrodach zoologicznych. Na Filipinach jest ich coraz mniej, bo zabiera się ich terytoria na rzecz plantacji palmy olejowej. Ogrody zoologiczne prowadzą walkę o przetrwanie kanczyli, ale nie jest to łatwe. Obecnie, w trzech ogrodach mieszka zaledwie dwanaście osobników. Ale największym zmartwieniem hodowców jest to, że w tej populacji jest tylko jeden samiec – Johnny English, z wrocławskiego zoo. To bardzo utrudnia rozwój hodowli.

- Kanczyle, kiedy poczują się dobrze, dość łatwo się mnożą i dość szybko dojrzewają płciowo. Niestety są bardzo wrażliwe na czynniki zewnętrzne, jak bakterie, grzyby czy pogodę, z którymi mamy do czynienia w Europie. Musimy bardzo o nie dbać i utrzymywać w określonych warunkach. Dlatego samice z Chester i Rotterdamu będą musiały poczekać, aż urodzi się u nas samiec i dorośnie. Wtedy pojedzie do jednej z tych grup. Wcześniej nie możemy ryzykować transportu samca czy samic w celach prokreacyjnych, bo to zbyt cenne zwierzęta. Mamy więc ogromną nadzieję, że nowo urodzony maluch okaże się właśnie samcem - dodaje Ratajszczak.

Płeć małego myszojelenia z Wrocławia poznamy dopiero za jakiś czas. Do tego czasu trzymajmy kciuki, aby 13 osobnik tego gatunku okazał się szczęśliwie bykiem, czyli samcem.

CIEKAWOSTKI:

• Internetowy hit „Myszojeleń” dotyczy odnalezienia w wietnamskim lesie deszczowym kanczyla srebrnogrzbietego w 2018 r., którego uważano za wymarły, ale rozsławił całą rodzinę kanczylowatych czyli myszojeleni (z ang. mouse deer),
• Obecnie klasyfikuje się dziesięć gatunków kanczyli, z czego jeden żyje w Afryce, a pozostałe w Azji,
• Kanczyl filipiński zawdzięcza jedną z polskich nazw Radosławowi Ratajszczakowi, prezesowi wrocławskiego zoo, inna to kanczyl ciemny,
• Kanczyl filipiński nazywany jest też „czworonożnym drakulą” ze względu na niewielkie, „wampirze” kły występujące u samców,
• Kanczyl filipiński należy do najmniejszych przeżuwaczy na świecie i najmniejszych kopytnych (byk osiąga 1,2 kg masy ciała),
• Zoo we Wrocławiu prowadzi księgę rodowodową tego gatunku, czyli koordynuje jego hodowlę w ramach ogrodów zoologicznych zrzeszonych w Europejskim Stowarzyszeniu Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA).

Źródło informacji: ZOO Wrocław, 2020-11-26, W-64